Dood gaan we allemaal. Maar hoe? Sturing en autonomie zou mooi zijn als een lang en gezond leven er niet meer in zit. Het is een onderwerp waar auteur en journalist Karin Spaink (64) uitvoerig over heeft nagedacht nadat ze drie keer ernstig ziek is geworden. “Als ik afhankelijk word, is het mooi geweest voor mij.”
Op welk moment begon jij over een zelfgekozen dood na te denken?
“Al op vrij jonge leeftijd kreeg ik een ernstige vorm van MS. Toen dacht ik: tot hoever wil ik het laten gaan? Voor het plegen van euthanasie lag de grens destijds nog bij ongeneeslijk ziek zijn en ondraaglijk lijden. Mijn grens lag daar ver vóór. Op het moment dat ik blind zou zijn geworden, dan had ik gezegd: het is mooi geweest. Ik wil niet afhankelijk worden van anderen. Maar met mijn doodswens, als er al een arts mee akkoord gaat, wil ik ook niemand opzadelen. Daarom ben ik heel erg voor een niet-gewelddadige dood met behulp van medicijnen waar je zelf toegang toe kunt krijgen. Ik snap ook wel dat je het niet in de schappen van Albert Heijn wilt hebben, maar ik pleit wel voor een tussenweg waardoor mensen zelf de regie houden. Daarom heb ik me aangesloten bij coöperatie Laatste Wil.”
Dood gaan we allemaal. Op welke manier wil je het zeker niet?
“Mijn moeder was altijd buitengewoon zelfstandig en ook lid van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE). Toen ze Alzheimer kreeg, was het al snel te laat om nog te kunnen kiezen voor een zelfgekozen dood. Ze heeft het hele ziektetraject moeten doormaken en dat heeft 8 jaar geduurd. Vreselijk, ook voor mijn vader. Ze kon op het laatst alleen nog met haar voet trappen en ‘nee, nee nee’ roepen. Niet om aan te zien. Mocht ik zelf Alzheimer krijgen, dan haal ik de pillen tevoorschijn die ik lang geleden al in huis heb gehaald. Niet gelijk, maar wel voordat ik hulp nodig begin te hebben. Het is ver-standig om na te denken over de dood, maar ook over geneeskunde an sich. Wil je wel dat alles uit de kast wordt gehaald om jou te genezen als je ernstig ziek wordt? Dat betekent waarschijnlijk dat je langer leeft, maar ook dat je gemedicaliseerd wordt met zware behandelingen of chemo. Zelf heb ik dat meegemaakt toen ik borstkanker kreeg en ik weet niet of ik dat nog een keer zou willen. Als de kansen klein zijn dat je weer beter wordt, dan kun je je afvragen of je levensverlenging ten koste van levenskwaliteit wilt. Het kan, en doe het als je wilt. Maar het hoeft niet.”
Zo oud mogelijk worden is niet jouw ideaal?
“Ik ben geen rustig mens, ik leid geen geregeld leven. Ik ga laat naar bed, ik werk te hard, ik ontspan te weinig. Dat is het leven dat mij past en mij bevalt. Ik hoef later niet zo nodig zo gezond mogelijk langer gepensioneerd te blijven. In mijn arbeidscontract heb ik laten opennemen dat ik niet met pensioen hoef.”
Heeft een natuurlijke dood niet je voorkeur?
“Wat is tegenwoordig nog een natuurlijke dood? Die zijn we redelijk aan uitbannen met eindeloos blijven ingrijpen. Voor hetzelfde geldt krijg ik morgen een hartaanval, dat kan ook nog. Voor mijn intimi is dat verdrietig omdat ze geen afscheid konden nemen. Voor mij is het dan een paar minuten paniek en dat was het dan. Maar ik geloof dat ik toch wel graag gedag zou zeggen tegen mijn vrienden en familie. Wel alleen als er reden is om voor een zelfgekozen levenseinde te kiezen.”
Hoe sta jij tegenover de dood?
“Het is niet dat ik altijd makkelijk over de dood heb nagedacht. Maar ik ben 64 en het staat me nu dichterbij dan toen ik 34 was. De kans dat ik nog eens 30 jaar leef, is niet heel groot. Het idee dat je hebt als je nog jong bent en denkt dat het leven eindeloos duurt, dat heb ik niet meer. Daarom is het logischer om na te denken over hoe en wat en welke grenzen je trekt en waarom en wanneer. Doodgaan is onherroepelijk verbonden aan het leven. Ik heb er geen angst voor. Ik stel me voor dat er hierna niets is. Niks goeds, niks leuks, niks slecht. Die gedachte maakt me niet verdrietig. Des te meer reden om nú iets te maken van dit leven. Je kunt het niet over doen, dit is wat wij hebben. Waar ik wel angst voor heb, is voor een lijdensweg die voert naar de dood. Artsen hebben de insteek om je beter te ma-ken of je leven te verlengen. We bagatelliseren de dood een beetje, alsof het er niet toe doet. Maar de dood komt toch. Je dient voor jezelf uit te maken wat voor levenseinde er bij je past.”
Veel mensen willen zelf beslissen hoe en wanneer zij hun leven beëindigen. Coöperatie Laatste Wil heeft als doel mensen binnen wettelijke kaders zelf de regie te geven over een menselijk levenseinde. Wil je meer informatie over dit onderwerp of meer weten over CLW? Lees meer op laatstewil.nu
