Niet alleen bij DWDD doen bazen gemeen tegen hun werknemers, het gebeurt overal en ook 50 worden, maakt helaas geen einde aan gepest worden door je baas. Barbara is ook getreiterd op haar werk en vraagt zich af: waarom trekken we niet massaal onze muil open?
Ik snap het niet. Ik snap niet waarom wij zó over ons heen laten lopen op het werk. Mensen worden gepest, afgesnauwd, jarenlang vernederd. Dit gevoel komt natuurlijk door de vreselijke verhalen over De Wereld Draait Door en Matthijs van Nieuwkerk. De presentator heeft jarenlang zijn redactie de huid vol gescholden, met als excuus dat ‘dit nou eenmaal nodig was om top-tv te maken’.
Laat ik even beginnen met dat het heel goed is dat dit boven is komen drijven en dat het heel belangrijk is dat Matthijs nu ter verantwoording wordt geroepen. Dit kan natuurlijk niet. Maar wat me ook interesseert is hoe wij als werknemers daarmee omgaan. Ja, oké, DWDD was champions league, en hij schold wel heel hard, maar dit is natuurlijk geen uitzondering. Het gebeurt overal.
Het is echt niet een probleem dat alleen jonge mensen aan het begin van hun carrière overkomt. Ik kan zomaar drie vriendinnen – vijftigers – noemen die as we speak tot aan het plafond zitten met stress omdat ze een baas hebben die lullig tegen ze doet. Een moest zomaar opeens weg uit haar functie omdat ze ruimte moest maken voor een nieuwe generatie, ze werd gewoon publiekelijk ’te oud’ genoemd. Weer een andere vriendin heeft een bazin die er duidelijk de kantjes vanaf loopt. Ze verschijnt nauwelijks op kantoor, reageert niet op mails en laat alles over aan anderen. Iedere vrijdag gaat ze borrelen met een paar mensen uit het team – alleen mijn vriendin wordt nooit mee gevraagd. Al jaren. Ik heb zelfs een kennis die een baas heeft die de hele dag dronken is. Ze heeft het gemeld, er loopt al anderhalf jaar een soort procedure, maar die vent zit er gewoon nog.
Zelf ben ik twee keer achter elkaar jarenlang getreiterd door een bazin die me niet moest. Een stuurde altijd vervelende rotmails op vrijdagmiddag, terwijl ik de hele week aanwezig was. Spreek me aan, zeg wat je anders wil, waarom zo lullig en bang vanuit je kantoortje met de deur dicht mails sturen? Die andere maakte de hele dag rotopmerkingen en lachte me gewoon uit als ik tijdens vergaderingen met ideeën kwam. Ik voelde me zo gekleineerd. Opgelucht trok ik op vrijdag de deur van kantoor achter me dicht en op zaterdagmiddag had ik alweer een knoop in mijn buik: nog twee nachten, dan moest ik weer die hel in.
Achteraf denk ik dat het heus ook wel aan mij lag, ik had misschien een beetje een attitude, was onzeker waardoor ik mezelf wat groter probeerde te maken. Was misschien rommelig. Maar goed, ik vind dat het de plicht is van een baas om je a) of weg te sturen want het werkt niet, of b) je enerzijds te waarderen en je anderzijds aan te spreken op de punten die je moet verbeteren. Anders heeft de hele samenwerking geen zin. Bovendien is het de taak van een baas om voor zijn of haar personeel te zorgen. We zijn afhankelijk van jullie om ons werk goed te doen.
Maar het meest fascinerende vind ik eigenlijk de werknemer: waarom laten we zo lang met ons sollen? Waarom is het zo eng om je mond open te trekken over een onbeschofte baas? En waarom komt het niet in ons op om de deur uit te lopen als dat niet verbeterd?
Als ik terugkijk naar die situatie met die bazinnen (ik was rond de 35 en 40), dan zou ik mijn jongere zelf graag advies willen geven. In beide gevallen werkte ik op een plek waar ik heel graag wilde zijn. Ik had leuke collega’s, wilde daar nog lang blijven werken, en er moest natuurlijk ook gewoon geld verdiend worden. Maar dat mag geen reden zijn om niet te gaan klagen. Er was altijd een baas boven die baas waar ik naartoe had kunnen gaan. O, wat zou ik graag teruggaan naar die tijd. En dan bij de grote baas binnen stappen en zeggen: “Ik moet even iets kwijt. Ik heb het gevoel dat mijn bazin mij niet mag. Ik krijg elke vrijdag gemene mails van d’r boordevol kritiek. Ze doet echt heel naar tegen me. Ik voel me doodongelukkig en heb op zaterdagmiddag alweer pijn in mijn buik dat ik hier naartoe moet. Ik wil dolgraag hier blijven, het werk vind ik heel erg leuk, maar ik word zó verdrietig van hoe ze met mij omgaat, dat ik dit niet meer lang volhoud.”
Zó! Dat voelt 15 jaar na dato nog steeds lekker om te doen, kan je nagaan wat een effect dat gedrag op mensen heeft. En dit gesprek klinkt voor de hand liggend, niet? Ik kijk dan ook met verbazing naar die stoere, leuke vriendinnen die hun sporen echt verdiend hebben, maar dit gesprek niet durven aan te gaan. Met kromme rug gaan ze dag in, dag uit naar hun werk en hopen dat het overwaait. Precies zoals ik heb gedaan. Precies zoals ze bij DWDD deden.
Het ergste wat er kan gebeuren als je je mond opentrekt, is dat je ontslagen wordt. Maar als je niks zegt, is die kans er ook, zo niet nog groter. Als je het laat dooretteren wordt het groter en wil zo’n baas van je af. Zo is het bij mij ook de laatste keer afgelopen: na twee jaar werd mijn contract ‘niet verlengd’. Ik schrok me kapot. Het voelde toen als een van de ergste dingen die me was overkomen. Maar nu denk ik: meid, wat heerlijk! Twee jaar slapeloze nachten, huilbuien, haatgevoelens, en in één keer was het probleem opgelost. Ik had in die tijd een arbeidsrecht advocate die zei: “Nu lijkt het een groot drama, maar voor al mijn cliënten geldt: als ik ze een jaar later tegenkom, zijn ze zo blij dat er een einde kwam aan hun lijden. Ze stralen weer.”
Die bazin heeft er nog jaren gezeten, het treiteren hield niet op. Uiteindelijk is ze ontslagen, het was niet meer houdbaar. Maar dat kwam niet door de klachten van onderen, maar van boven. Dus tegen iedereen die met lood in de schoenen naar het werk gaat, wil ik zeggen: ga het gesprek aan, neem risico’s, verzet je! Laat je niet leiden door angst, het komt goed. Voor Matthijs is het nu te laat, die moet nu zijn straf ondergaan, maar tegen alle nog actieve verschrikkelijke bazen wil ik zeggen: we weten dat jullie ook onzeker zijn en dat er ongetwijfeld met ons ook van alles mis is, maar: gedraag je. Ga het gesprek aan, wees duidelijk in je kritiek, geef complimenten waar nodig, dan doen wij alles voor je en wordt deze wereld een betere plek. Ook voor jou.
PS: Na die ervaringen ben ik voor mezelf begonnen, en o, wat ben ik daar blij mee. Het heeft ook heel lastige kanten, je moet soms vechten voor elke cent die binnenkomt, je hebt geen pensioen, maar ik heb nog nooit zo lekker gewerkt als de afgelopen tien jaar. Ik zou nooit meer onder zo’n bitch van een baas kunnen werken, ik ben te oud voor die shit.
CURSUS – Goed idee: op je 50e voor jezelf beginnen
Deze maand lees je op SAAR véél over werk. Van inspirerende 50+ vrouwen die iets anders zijn gaan doen tot de ervaringsverhalen van hoofdredacteur Barbara en alles er tussen in. Ook toe aan wat nieuws? Doe dan onze cursus. Want ja: ook na je 50e zitten er veel mensen op je te wachten.
