Zoals dat gaat met de meeste ‘trends’, lijkt ook de opiatencrisis van Amerika overgewaaid naar Nederland. Steeds vaker krijgen patiënten heftige pijnstillers voorgeschreven, waar ze niet meer vanaf komen. Vala heeft zelf een halve apotheek in haar medicijnkastje liggen en vindt dat absurd.
Ik roep de laatste tijd weleens gekscherend tegen mijn man dat we altijd nog kunnen gaan dealen, mochten we door de coronacrisis onze baan kwijtraken. In mijn medicijnkastje liggen flink wat doosjes zware opiaten opgestapeld, dus daar zou ik een lucratief handeltje van kunnen maken. Steeds meer mensen in Nederland raken namelijk verslaafd aan zware pijnstillers, zoals Oxycodon. Dit is een middel dat vroeger voornamelijk voorgeschreven werd aan mensen die bijvoorbeeld terminale kanker hadden en in hun laatste palliatieve fase zaten, of aan patiënten die moesten herstellen van een zware operatie. Tegenwoordig schrijven steeds meer artsen deze pillen voor. Volgens de richtlijn die gehanteerd wordt mogen dergelijke middelen namelijk zomaar voorgeschreven worden. Tenslotte, om maar een van de artsen te quoten die zonder blikken of blozen zijn receptenblok trok aan mijn ziekenhuisbed, “U hoeft geen pijn te hebben.” Dat klinkt logisch, want nee, pijn is inderdaad niet fijn. Dat weet ik als chronisch pijnpatiënt als geen ander. Maar ik heb nog steeds liever pijn, dan dat ik verslaafd raak. Want zit je er eenmaal aan, dan kom je er bijna niet meer vanaf.
De afgelopen jaren heb ik mij verbaasd over het gemak waarmee ik zeer zware medicatie voorgeschreven heb gekregen, zonder dat de arts die het recept uitschreef überhaupt onderzoek had gedaan of, ook wel belangrijk, aan mij uitlegde wat voor pillen het eigenlijk waren. Ondanks mijn dagelijkse, chronische pijn heb ik deze pijnstillers nooit geslikt. Niet omdat ik nou zo’n bikkel ben, maar omdat ik weet dat ze al snel meer schade aanrichten dan ze oplossen. Maar heel veel mensen weten dat niet en vertrouwen erop dat de dokter wel weet wat goed voor ze is. In de Verenigde Staten heeft het opioïdgebruik daardoor inmiddels al geleid tot een grote nationale crisis, waarbij hele dorpen zijn verworden tot een soort kolonies van drugsverslaafden, waarbij de mensen in sommige gevallen zelfs als apathische zombies over straat lopen.
En het is niet alleen verslaving die op de loer ligt. De toename in het gebruik van zware medicijnen leidt tot onnodige sterfgevallen. Dat is tenslotte hoe het werkt als je verslaafd bent: dan heb je steeds vaker, steeds meer nodig tot je lichaam het niet meer aan kan. Dus wat is er dan uiteindelijk erger, het middel, of de kwaal? Steeds vaker lijkt er namelijk niet meer uit te worden gegaan van het daadwerkelijk bevorderen van de gezondheid van mensen, maar van het artificieel bestrijden van alle kwalen die een mens kan hebben. En dat is een fundamenteel ander uitgangspunt. Gelukkig zijn er ook artsen die dat inzien en zich daartegen uitspreken. Zoals huisarts Jos van Bemmel, die in het vakblad Medisch Contact onlangs een brief schreef aan influencer Famke Louise, nav de ‘ik doe niet meer mee’-rel. Of ze ook even #ikdoenietmeermeeaanderichtlijn kon pushen op haar social media. Misschien een beetje flauw, maar hij heeft wel een punt. Het is namelijk tijd dat er, om maar in influencerjargon te blijven, ‘awareness’ wordt gecreëerd rondom gevaarlijk medicijngebruik. Anders slikken we over een tijdje collectief kankermedicatie voor pijn in onze grote teen.
Nee dokter, wij willen geen pillen. Wij willen een behandeling. Dat is heel wat anders. Dat je iets niet (meer) voelt, betekent namelijk niet dat het er niet is. Symptoombestrijding noemen we dat, geen oplossing. Sommige dingen kun je niet oplossen, zoals mijn chronische ziekte. Maar je hoeft het ook niet erger te maken. First do no harm, luidde de artsen-eed, toch? Laat Hippocrates het maar niet horen als je weer zo’n recept uitschrijft.
