De laatste jaren hoorde je weleens over phishing mails of appjes waarin een zogenaamd familielid of bekende acuut geld nodig leek te hebben. Maar anno 2021 hebben we er bijna allemaal wel een keertje mee te maken gehad: internetcriminelen die onze gegevens en ons geld willen. Ze zijn professioneler geworden en weten ontzettend veel mensen (oud én jong) op te lichten. Weten hoe je ze meteen herkent en wat je moet doen? Lees de tips goed!
Door de coronacrisis zijn we nog meer online dan normaal. We zoomen, skypen, bellen, whatsappen, winkelen en werken online. Helaas weten internetoplichters dat ook. Sinds het begin van de coronacrisis is het aantal gevallen van internetfraude toegenomen. Fraudeurs proberen mensen over te halen geld over te maken naar de rekening van een criminele organisatie, of de criminelen toegang te geven tot hun bankrekening. Dit gebeurt bijvoorbeeld via valse webshops, Whatsapp-berichten, e-mails en zelfs smsjes.
Dat overkwam Marieke (53), eigenaresse van een webshop: “Ik maak veel gebruik van het internet. Ik bedoel: dat moet wel, ik heb nota bene een webshop. Daarvoor heb ik me uiteraard verdiept in veilige betaalmethodes. Ik was ervan overtuigd dat ik nooit door zo’n oplichter gepakt zou worden. Ik kon mezelf dus wel voor mijn kop slaan toen ik bijna in zo’n sluwe truc trapte.
Het ging zo: ik werd gebeld door mijn bank. Ten minste, dat dacht ik. Ik google altijd even snel het nummer wat me belt, als ik het niet herken. Dat nummer klopte, dus nam ik op. De zogenaamde bankmedewerker vertelde me dat de bank een verdachte activiteit op mijn zakelijke rekening had gesignaleerd. De bank had me een e-mail gestuurd, waarmee ik de verdachte betaling zou kunnen controleren. De ‘behulpzame’ medewerker kon er meteen even samen met mij doorheen lopen, als ik dat wilde.
Achteraf klinkt het een beetje suf, maar het leek allemaal te kloppen. De e-mail zag er professioneel uit en ik dacht dat ik de bank aan de lijn had… Dus ik opende de mail, en klikte op de link in de mail. Ik voerde mijn bankgegevens in, en kwam bij de ‘verdachte betaling’. Die herkende ik inderdaad niet. Ik vroeg de bankmedewerker wat ik moest doen. Hij klonk geschrokken. Volgens hem betekende dit dat mijn bankrekening niet meer veilig was. Het was belangrijk dat ik zo snel mogelijk de rest van mijn geld overmaakte naar een ‘veilige rekening’. Een kluisrekening, noemde hij het.
Pas toen begon er een alarmbelletje te rinkelen. Al mijn geld overboeken? Ik zei tegen de bankmedewerker dat ik liever eerst langs mijn bankkantoor ging. Hij begon aan te dringen: ‘weinig tijd’, ‘fraudeurs kunnen elk moment hun slag slaan’, dat soort dingen. Toen vertrouwde ik het niet meer. Ik wist niet goed wat ik moest doen, dus heb ik de aandringende stem aan de andere kant van de lijn uiteindelijk gewoon opgehangen.
Daar zat ik dan, met trillende handen. Shit, had ik nou net cybercriminelen toegang gegeven tot mijn bankrekening? Met al het geld van mijn bedrijf erop? Ik voelde me zo dom. Gelijk besloot ik de alarmlijn van de bank te bellen. Daar hebben ze op afstand mijn saldo geblokkeerd. Al mijn passen, mijn internetbankieren: alles. Zodat er niks afgeschreven kon worden. Ze vertelden me dat het goed was dat ik meteen gebeld had. Ik ben nog nooit zó opgelucht geweest. Ik was er bíjna ingetrapt.
De trucs van internetfraudeurs worden helaas steeds gehaaider. Gelukkig zijn er een aantal dingen die je kunt doen, om de meest voorkomende vormen van internetfraude te herkennen, en te voorkomen.
Whatsapp-fraude
Bij Whatsapp-fraude krijg je een betaalverzoek of hulpvraag van soms een onbekend nummer, maar ook vaak van een bekend nummer. Vaak zijn het criminelen die zich voordoen als een familielid of bekende, waarin bijvoorbeeld gezegd wordt dat diegene een nieuw nummer heeft. In veel gevallen klopt zelfs de Whatsapp-foto (die weten ze eenvoudig van social media zoals Facebook of Instagram te plukken).
Wat kun je doen?
- Bel diegene op een al bekend nummer op om te controleren of hij/zij het echt is, en of het bericht klopt.
- Maak nooit zomaar geld over naar een onbekend rekeningnummer. Let hierbij altijd op de Naam + Rekeningnummer controle die bijna alle banken hebben.
Klik hier voor meer informatie over fraude via de telefoon.
Spoofing (bankhelpdeskfraude) & phishing
Bij phishing proberen internetcriminelen aan gegevens of toegang tot je bankrekening te komen. Ze sturen e-mails of een sms die afkomstig lijkt te zijn van een officiële instantie (denk bijvoorbeeld aan de Belastingdienst, het CJIB, een verzekeraar of een bank). Bij spoofing doen ze dit specifiek door zich uit te geven als een bepaalde organisatie. Ze lijken je bijvoorbeeld te bellen met het telefoonnummer van je eigen bank (met speciale programma’s kan dit).
Waar moet je op letten?
- De bank, de Belastingdienst of andere instellingen zullen je nóóit vragen om inloggegevens via sms, e-mail of een telefoongesprek. De bank zal je bovendien ook nooit vragen geld over te boeken.
- De afzender van het bericht: controleer het e-mailadres van waaruit het bericht is verzonden. Doe dit door het e-mailadres open te klikken, zodat je het in zijn volledigheid kan zien. Op de website van je bank kun je vinden vanaf welk domein (het deel van het e-mailadres achter de ‘@’) je bank jou e-mails stuurt.
- Vertrouw je het niet helemaal? Hang op en bel zelf de instantie in kwestie. Gebruik hiervoor niet de gegevens in het bericht, maar ga naar de website van die instantie in je browser, en zoek daar de contactgegevens.
- Klik niet door op links in het e-mailbericht, maar ga altijd handmatig in je eigen browser naar de website in kwestie.
- Twijfel je aan de echtheid van het verzoek in een telefoongesprek, hang dan direct op, en bel zelf de desbetreffende instantie om te controleren of je inderdaad door hen gebeld bent. Kijk hier voor meer informatie over oplichting via de telefoon.
- Controleer altijd de betrouwbaarheid van een webshop. Check op spelfouten, kijk of de URL klopt, kijk of de winkel geregistreerd staat bij een keurmerk (doe dit via de website van het keurmerk zelf) en controleer ervaringen van anderen.
Bescherm jezelf tegen online fraude
Een aantal dingen die je verder kan doen om jezelf te beschermen tegen online fraude zijn:
- Controleer of je accounts op Facebook, Linkedin, Instagram etc hebt afgeschermd voor onbekenden, inclusief je telefoonnummer. Fraudeurs halen hier hun informatie en foto’s vandaan.
- Accepteer geen (vriendschaps)verzoek van iemand die je niet kent.
- Wees alert op het adres van een phishing-pagina.
- Check of je voldoet aan de 5B’s van veilig bankieren. De Nederlandse banken en Consumentenbond hebben 5 uniforme veiligheidsregels opgesteld die makkelijk te onthouden zijn: bescherm je codes, bewaak je pas, beveilig je apparatuur, bekijk je afschrijvingen en bij twijfel, bel je bank. Kijk hier voor meer informatie
- Volg het nieuws via bekende nieuwssites en officiële berichtgeving van de overheid zoals rivm.nl en rijksoverheid.nl. Zo ben je op de hoogte van grootschalige internetfraudes of cybercriminelen die momenteel actief zijn, waardoor je ook weet waar je op moet letten.
Dit artikel schreven we in samenwerking met ING, maar de inhoud is 100% van ons. Kijk hier voor meer informatie over veilig bankieren, actuele fraudemeldingen of om contact op te nemen met de Alarmlijn van ING.
