Last van een chronisch schuldgevoel? De oorzaak kán liggen in je opvoeding. Maar: ook (verrassing!) in hormonen.
Het is dat knagende gevoel dat opborrelt als je bedenkt dat je misschien meer aandacht en tijd zou moeten besteden aan gezin of familie. Die steken in de buikstreek als je overweegt die afspraak van vorige maand wéér af te bellen. En ja, dat gevoel dat onherroepelijk de kop opsteekt bij de aanblik van een inmiddels lege verpakking chocoladekoekjes.
Terecht of niet: veel vrouwen kennen de plaag die schuldgevoel heet wel. Vrouwen ja, want ik heb sterk het idee dat mannen de dans wat lijken te ontspringen. Misschien, omdat het sowieso niet heel snel in ze opkomt dat ze zich ergens schuldig over zouden moeten voelen. Niet om futiliteiten, in ieder geval, wat me niet alleen heel gezond maar ook buitengewoon lekker lijkt.
Dat vooral veel vrouwen regelmatig met een schuldgevoel rondlopen heeft voor een deel zijn oorzaak in de opvoeding. Zo meent psycholoog Nicole Honneff. Van oudsher leren meisjes andere dingen in de opvoeding dan jongens. “Voor meisjes is het altijd belangrijk geweest dat ze braaf zijn, attent, goed kunnen luisteren en ook: dat ze rekening houden met anderen. Een driftbui? Die wordt al gauw in de kiem gesmoord. Voor jongens golden dat soort normen en waarden in mindere mate. Presteren en stoer en sterk zijn daarentegen wel. Hopelijk verandert dit met de huidige generaties. Het zijn ook stereotypen. Feit is dat mannen doorgaans veel beter zijn in het innemen van ruimte. Vrouwen voelen zich snel schuldig wanneer ze dat doen en voor zichzelf kiezen.”
En dan komen er ook nog hormonen om de hoek kijken. Om precies te zijn: oxytocine. Het stofje staat bekend als het knuffelhormoon. We maken het aan als we een connectie voelen met iemand, gelijkgestemd zijn, bij knuffelen en door seks. “Vrouwen zijn hier gevoeliger voor en ondernemen dus veel om een connectie te vinden met een ander. Schuldgevoel zorgt ervoor dat we ons sociaal blijven gedragen.”
Ingesleten processen en hormonale invloeden kun je niet klakkeloos overboord zetten. Maar in de strijd tegen dat eeuwige schuldgevoel helpt het wel om je keuzes eens onder de loep te nemen. “Vraag jezelf in een soort interne dialoog eens af hoe veel zin het heeft om gehoor te geven aan dat schuldgevoel, aan doen wat ‘hoort’. Waar voel je je precies schuldig over? De vraag is natuurlijk of dat gevoel terecht is. Maar ook, of je zou willen dat de ander zich zo zou voelen naar jou toe. Waarschijnlijk kom je erachter dat de regels of normen en waarden waaraan volgens je schuldgevoel moet worden voldaan helemaal niet bij je passen. Misschien is het tijd om er op die manier mee af te rekenen.”
Lees ook: Schuldgevoel: ik moet vaker naar mijn moeder
 in hormonen.){kind=link}