Marjolein heeft al geruime tijd een fascinatie voor bijnamen. Van bijzondere koosnaampjes tot woorden die bij mensen zijn gaan horen en die bol staan van spot of een sterk verhaal lijken aan te kondigen.
In de sport struikel je erover, zeker in het voetbal. Ik noem willekeurig een Sneeuwvlokje, De Kromme, De Generaal en een Beertje Kreijermaat. Gaan we het hier nu echt over voetbal hebben? Nee, natuurlijk niet. Er zijn nog veel meer branches die patent lijken te hebben op bijnamen. De misdaad bijvoorbeeld. Wie heeft er immers nog nooit van De Neus gehoord?
Lees ook: Ik doe niet meer mee aan alle onzin, daar ben ik nu te oud voor
Nu ik erover nadenk, want je moet wat in tijden van corona, barst het er veel dichter bij huis ook van. Thuis informeerden wij vroeger al geregeld tussen neus en lippen door of iemand De Vrouw met de Wenkbrauwen nog had gezien. Een dame met een nogal grote passie voor kohlpotlood op haar hoofd, zal ik maar zeggen. Om onduidelijke redenen werd iemand die Janus heette steevast Hannes genoemd. Ook was er het Bankstel, een echtpaar waarvan, inderdaad, beiden bij een bank werkten.
Bijnamen raken geregeld zo ingeburgerd en ingesleten dat je soms moet uitkijken dat je het lijdend voorwerp zelf er niet mee aanspreekt. Echt flatterend zijn ze vaak namelijk niet. De leidinggevende die De Geknakte Pelikaan wordt genoemd kan er waarschijnlijk zelf wat minder om lachen, net zoals Klaas zonder Bek en Koffietand die het al moeilijk genoeg hebben met hun gebitsproblemen.
Er zijn ook mannen die er genoegen in scheppen om hun leuter van een bijnaam te voorzien. Niet alleen vind ik daar van alles van, ook zie ik de andere sekse dat nog niet zo heel snel doen. Ik ken althans niemand die tevreden kloppend op de schaamstreek zegt ‘Hè Machteld.’
Niet dat bijnamen vrouwen vreemd zijn, natuurlijk. Van bijna iedereens naam wordt zo nu en dan wel een afkorting of verbastering gemaakt. Door de juiste persoon uitgesproken kan dat juist ontzettend eigen voelen. Vertrouwd. Zelfs het gebruik om elkaar bij de achternaam te noemen in het studentenhuis waar ik ooit kwam wonen, en wat me aanvankelijk nogal militair en afstandelijk voorkwam, werd iets van ons. Thúis.
De vriendenkring die ik er door mijn huidige vriend bijkreeg noemde me al vrij snel Mayo. Niet bepaald een bijnaam waarmee ik per se heel blij ben. Helemaal niet zelfs. Maar achteraf is het wel een schot in de roos als ze zouden weten hoe veel lepels mayonaise ik aflik als niemand kijkt.
Toch heb ik ook gemerkt dat het niet een en al jolijt en kwinkslag is in bijnamen. Bij de bijnaam Verbrande Herman, een in meerdere opzichten markant figuur, sloeg mijn fantasie op hol. Van het verhaal erachter werd ik stil. Verbrande Herman wordt zo genoemd vanwege een heldhaftige daad. Naar verluidt redde hij twee mensen uit een brandend huis.
