Juliette doet streng tegen haar moeder van 86

-

Juliette heeft haar moeder verboden ooit nog te verzuchten: Ach kind, in mijn tijd… Een instructie die haar moeder zo goed opvolgt dat ze nu een hippe bejaarde is. Eentje zonder mobieltje of internet, maar een uitermate coole garderobe.

Ach kind, in mijn tijd had je dat nog allemaal niet, jullie hebben zoveel mogelijkheden. In mijn tijd had je nog echte… (vul maar in: tomaten, muziek, mannen). Klinkt dat bekend? Veel moeders hebben er een handje van: een verwijt of verzuchting beginnen met de woorden in mijn tijd. Het ergste is niet eens het machteloze gevoel dat je krijgt van zo’n opmerking – want wat kun je eraan doen dat je nu leeft en niet dertig jaar geleden? Nee, het ergste is de verstopte boodschap in die woorden: de suggestie dat er zoiets is als ‘iemands tijd’ en dat die onherroepelijk is afgelopen als je oud bent. Dan is ‘jouw tijd’ iets uit het verleden.

Mij werd dat duidelijk na de vijftigste verjaardag van mijn moeder. Ze gooide de inhoud van haar klerenkast op het bed en begon te schiften. De ene helft, de wat bedaagdere, klassiekere kleding, ‘kon nog’. De andere, hippere helft was voor mij. Mijn moeder had niet in één nacht grijs haar gekregen, ze was niet van uiterlijk veranderd – nee, ze had gewoon besloten in een andere tijd te gaan leven. ‘Haar tijd’ had ze gehad. Nu werd het ‘mijn tijd’.
‘De jongeling brengt materialen samen om een brug naar de maan te bouwen. De mens van middelbare leeftijd besluit er uiteindelijk een schuur van te maken,’ schreef de utopist Thoreau ooit, teleurgesteld. Hij stierf honderd jaar voor ik werd geboren; blijkbaar is dit verschijnsel van alle tijden.

LEES OOK Juliette tikt een modelijstje en wordt steeds bozer

Nu zijn er gelukkig inmiddels, 35 jaar later, een paar dingen gebeurd. Ten eerste is mijn moeder goddank vrij snel teruggekomen van de suffe gedoe en is ze nu, inmiddels 86, een van de hipste bejaarden die ik ken (oké, ze kan nog steeds niet met een mobieltje omgaan en heeft geen internet, maar ik hoop altijd nog dat Ari Seth Cohen haar per ongeluk op straat tegenkomt en ze op de cover komt van zijn nieuwe Advanced Style-boek omdat ze er zo cool uitziet). Tussen mijn moeder en mij zijn eigenlijk nooit meer de woorden ‘in mijn tijd’ gevallen. Vooral omdat ik haar dat verbood: ‘In mijn tijd? In mijn tijd? Dit is ook jouw tijd!’ En ten tweede ben ik nu zelf de vijftig gepasseerd. Ik ben nu zelf van ‘middelbare leeftijd’.

O god nee. Middelbare Leeftijd. Een lulliger beschrijving van dit punt in een mensenleven is er niet: je bent halfweg op weg naar de dood. Halfdood dus eigenlijk. Het voor vrouwen daaraan gekoppelde woord ‘menopauze’ is zo mogelijk nog erger: het is pauze, er gebeurt niets. Je kunt alleen maar hopen dat ná de pauze de voorstelling nog een beetje leuk is, maar garanties krijg je niet.
Bij de woorden ‘middelbare leeftijd’ denk ik aan een treurig legenestsyndroom en oude familiefoto’s waarop mijn grootmoeder en overgrootmoeder op hun dertigste al een soort middelbare leeftijd-uiterlijk hadden: oude, ernstige gezichten, oudemensenkleren zonder opsmuk en een blik van het-leven-is-geen-lolletje. Aan vrouwen die alle leuke kleren hebben ingeruild voor als-het-maar-lekker-zit. Vrouwen die luidkeels volhouden dat tv-programma’s, muziek en auto’s vroeger een stuk beter waren. Die nooit naar de bioscoop gaan maar wachten tot films op tv komen en er dan bij in slaap vallen. Ze hebben hun haar en make-up de laatste twintig jaar niet veranderd, ook al was het toen al een slechte keus. Ze lachen om die rare jongeren met hun modes en muziek. Ze hebben, kortom, de progressieve, rebelse, open, avontuurlijke persoon in zichzelf vervangen door een conservatieve, vervelende, luie, betweterige dame. Een dame die zegt: ‘In mijn tijd…’

Maar zo erg is het toch niet met mij? (Nou ja, soms. Is er iets mis met klassieke kleding? En met schoenen waarop ik lekker loop? Ik vind house een leeghoofdige uitvinding van te jonge mensen en heb al twintig jaar hetzelfde kapsel. En wie zijn in godsnaam de Kardashians? En waarom moet ik dat weten?) Ik werk me dertig slagen in de rondte, ben elf jaar geleden voor de tweede keer getrouwd, denk er weer over een eigen bedrijfje te starten en koop mijnkleren echt niet in de bejaardenwinkel. Ik kan me niet meer voorstellen hoe ik communiceerde in ‘mijn tijd’ dertig jaar geleden, toen er nog geen internet was – wát zeg ik, nog geen computer – en ik mijn kandidaatsscriptie (jaaaa, die had je toen nog) op een ouwe typemachine met behulp van liters typex (jaaaa…) tikte om hem vervolgens voor kapitalen op een kopieermachine (dat dan weer wel) te vermenigvuldigen. Ik heb een smartphone en werk en ambitie. Dus dit is helemaal mijn tijd.

Ik zeg het niet graag (want hee, zij mochten eeuwig studeren, hielden de banen bezet die ik niet kreeg, kochten voor een spotprijs chique grachtenpanden en claimen de pensioenen die ik nu voor ze verdien, om maar wat te noemen), maar één ding heeft mijn generatie ‘middelbaren’ te danken aan de babyboomers vóór ons: die hebben altijd geweigerd oud te worden. Ze claimen hun hele leven als ‘mijn tijd’. Ze zijn nu pensioengerechtigd en gaan zorgen voor hippe bejaardentehuizen (met kek vormgegeven sta-op-stoelen) waar ik later terecht kan. (Als ze tenminste niet al het geld hebben opgemaakt zodat tegen de tijd dat ik in een bejaardentehuis mag die dingen allang zijn wegbezuinigd.) Ze plaveien de weg voor ons. Wie weet zorgen ze nog voor een ‘brug naar de maan’. Al wordt het misschien tijd dat mijn generatie dat nog even fikst.
In onze tijd.

Pssstt… Wist je dat we ook een tijdschrift hebben? Neem een abonnement of koop een los nummer om te kijken wat je ervan vindt.

gifgif
Juliette Berkhout
Juliette Berkhout
Juliette Berkhout (55) is laatbloeier van beroep. Ze kreeg haar eerste vriendje pas ná de middelbare school, begon pas na haar studie voorzichtig te schrijven en werd pas echt gelukkig toen ze twee weken voor haar veertigste verjaardag haar tweede man ontmoette. Heeft nu dus haast om de rest van het leven zo veel mogelijk te omarmen. Motto: het leven is te kort voor vieze diëten, de sportschool en saaie jurkjes.

RECENTE ARTIKELEN