Liesbeth zag een staaltje levenskunst voorbij komen op Facebook dat haar even sprakeloos maakte. Een verhaal over iemand voor de laatste keer gedag moeten zeggen, en elkaar dan ‘genoeg’ wensen. Dit is hoe het gaat:
Het verhaal dat ik ga vertellen is denk ik al wat ouder dan het lijkt, maar voor de kracht van de boodschap maakt dat denk ik niet zoveel uit. Het is een verhaal van een man die op een vliegveld staat, want hij gaat 3 dagen op een zakenreis. Hij voelt zich wat mistroostig want hoewel hij nog niet eens weg is, mist hij zijn vrouw nu eigenlijk al. Afscheid nemen, daar heeft hij nu eenmaal grote moeite mee, ook als het maar voor even is.
Terwijl hij dat overdenkt ziet hij naast zich een oude man en een vrouw van in de veertig bij de gate staan. Ze omhelzen elkaar liefdevol en houden elkaar stevig vast. Dan zegt de man: ‘ik houd van jou, en ik wens je genoeg.” De vrouw antwoordt: “Ik houd van jou papa, en ik wens je genoeg.” Ze geven elkaar een kus, waarna de vrouw wegloopt. De man blijft achter, duidelijk geemotioneerd en in tranen. Waarop de eerste man –die zijn vrouw mist, hij dus- vraagt of hij misschien wat kan betekeken.
De oude man antwoordt: “Heb je ooit wel eens afscheid genomen van iemand voor de laatste keer? Dat je weet dat je elkaar nooit meer terug zal zien?” “Jazeker,” zegt de andere man. “Maar waarom is dit afscheid van zojuist voor altijd, als ik vragen mag?”
“Ik ben oud, en ik heb grote gezondheidsproblemen”, zegt de oude man. “ Mijn dochter woont te ver weg om me de komende weken te kunnen bezoeken. De waarheid is dat de volgende keer dat ze naar mij toe zal reizen, dat vanwege mijn begrafenis is.”
Het gesprek valt even stil. Dan vraagt de man aan de oude man naast hem: “Ik hoorde dat jullie elkaar als laatste woorden ‘genoeg’ wensten. Wat bedoelde jullie daarmee, en wat betekent het?” De oude man glimlachte en zei: “Dat is een familiegebruik, we zeggen dat al generaties lang tegen elkaar. Wanneer we iemand van wie we houden ‘genoeg’ wensen, bedoelen we dat we die ander voldoende goede dingen wensen om zware tijden te kunnen doorstaan. En genoeg zware tijden om de mooie momenten te kunnen waarderen. Want afscheid en verdriet zijn in ieder leven onvermijdelijk, maar het goede in het leven kan het draaglijker maken.” De oude man stond op en zei: “De hele wens gaat eigenlijk zo:
Ik wens je genoeg zon om een opgewekte houding te houden
Ik wens je genoeg regen om de zon te waarderen
Ik wens je genoeg geluk om je geest levend te laten zijn
Ik wens je genoeg pijn om de kleine schoonheid van het leven beter te waarderen
Ik wens je genoeg winst om je behoeften te bevredigen
Ik wens je genoeg verlies om je bezittingen te waarderen
En…ik wens je genoeg ‘hallo’s’ om het laatste afscheid te kunnen doorstaan”
Toen liep de oude man weg, met tranen in zijn ogen.
Tot zover het verhaal, dat toch even in mijn hoofd bleef hangen. Want wat ik er zo mooi aan vind is dat in deze wens het fijne én het verdrietige samenvallen. ‘Genoeg’ is hier niet alleen genoeg geld of geluk of voorspoed, maar ook genoeg tegenslag om het leven in perspectief te kunnen blijven zien. Geen geluk zonder traan, geen zwart zonder wit, geen zon zonder regen. Ik ga dat allemaal onthouden voor op slechte dagen, waardoor dat ‘slecht’ meteen een beetje minder slecht kan worden. En met name die genoeg hallo’s om het laatste afscheid te kunnen dragen vond ik heel erg mooi. Dat je samen genoeg herinneringen hebt verzameld om daarna aan terug te kunnen denken. In ieder verdriet schuilt zo bezien iets moois, voor wie het wil zien. En dat is niet goed of slecht, maar dat is hopelijk wél genoeg…
