Els kan wel janken van geluk. Ze is helemaal niet onaardig, ze is geen stomme trut, ze heeft gewoon prosopagnosie. Een hersenstoornis waardoor je geen gezichten herkent.
Mensen met prosopagnosie herkennen geen gezichten, soms zelfs niet hun eigen gezicht. Toen ik erover las in een artikel ging er een schok door me heen. Dat heb ik ook en het is heel erg. Ik herken mensen wel in een vertrouwde omgeving, maar niet als ik ze heel ergens anders tegenkom.
LEES OOK 6 dingen die je niet moet zeggen tegen een vrouw die zestig wordt
Mijn zwager in de Albert Heijn. Mijn zus in de Kalverstraat. Mijn collega in de Etos. Linda de Mol in een restaurant. Ja, dat is heel erg en iets waar ik me al mijn hele leven voor schaam, maar nu weet ik dat ik er niets aan kan doen. Het is gewoon een hersenaandoening die bij twee procent van de mensen voorkomt. Sommige wetenschappers denken zelfs bij tien procent, dus ik ben zeker niet de enige.
Oliver Sacks, de beroemde neuroloog leed er ook aan en kwam er eveneens pas achter toen hij al dik in de vijftig was. Hij beschrijft hoe hij zijn secretaresse met wie hij al zes jaar werkte, niet herkende toen hij haar tegenkwam in een kantoorgebouw. Terwijl hij nota bene een afspraak met haar had. Ook herkende hij zijn psychiater niet toen hij hem op straat tegen het lijf liep. Dezelfde man bij wie hij jarenlang twee keer per week in therapie was.
Gelukkig kan het nog veel erger. Zo beschrijft Oliver Sacks een man die het hoofd van zijn vrouw op zijn hoofd wil zetten omdat hij denkt dat het zijn hoed is. Die man herkende niet alleen geen gezichten, maar ook geen dingen. Ja, dan heb je echt een probleem. Stel je voor dat ik iemand voor mijn laptop aan zou zien of onze hond voor een paraplu. Dan zou mijn leven helemaal gruwelijk zijn.
“Waarom ben je toch zo blij met die ontdekking?” vraagt een collega. Nou, dat is heel simpel. Omdat ik me nu niet meer hoef te schamen. Want geloof me, het is echt niet leuk als iemand je hartelijk omhelst terwijl je geen idee hebt wie diegene is. Dat is me wel vijfduizend keer in mijn leven overkomen. Wat grappig is: ben ik er eenmaal achter wie het is, dan weet ik meteen weer alles. Alle verhalen die diegene me ooit heeft verteld, herinner ik me tot in detail. Maar het bijbehorende gezicht, ho maar.
Het schijnt erfelijk te zijn. Ha, daarom herkende mijn moeder op een feest haar eigen kleinkind niet. Daarom liepen mijn zoon en ik elkaar een keer straal voorbijliepen op straat, tot stomme verbazing van de vriend met wie Jan opliep. “Groeten jullie elkaar niet?” vroeg hij. “Wie?” zei mijn zoon. “Je moeder, idioot! Kijk, daar loopt ze.”
Opeens herinner ik me die keer dat ik in De Bijenkorf mijn nichtje zag lopen. Ik zwaaide vrolijk naar haar, zij zwaaide lachend terug. Toen we op elkaar afliepen, dacht ik verschrikt: wat is ze dik geworden. Ik strekte mijn armen uit om haar te omhelzen. Zij ook. En toen botste ik tegen een grote spiegel. Dat nichtje, dat was ik. Ik had mezelf alleen niet herkend.
LEES OOK Mijn vriendin van nog geen zestig heeft Alzheimer
