Het hóórt niet, maar intussen zit je je wel op te vreten om je prachtige, veel te mooie, veel te slanke dochter (en reken maar dat ze dat doorheeft!). Pijnlijk eerlijke bekentenissen van moeders over dochters en andersom.

Het ene moment is ze je leuke, lieve meid, even later je concurrent in aandacht, schoonheid, succes en álles. Als moeder moet je sterk in je schoenen staan, om altijd maar nobel én liefhebbend te blijven onder het feit dat je dochter onherroepelijk meer starpower heeft dan jij.

Iris (57) heeft het niet altijd in zich. “Voor een bruiloft in de familie moest mijn dochter een mooie jurk hebben”, zegt ze. “Zelf heeft ze als student geen cent te makken, dus ik zei dat ik hem zou betalen. In alles wat ze aantrok, zag ze eruit als een prinses. Mijn eigen vreugde over mijn lichtblauwe pakje smolt bij de aanblik van zoveel jeugd en dansend, glanzend haar. Ik heb, heel vals, aangedrongen op een jurk ‘die je ook nog eens op andere gelegenheden kunt dragen’ om niet al te schamel bij haar af te steken. Maar zelfs in simpel donkerbruin – voor een bruiloft, ik ben echt een kreng – zag ze er prachtig uit, de schat-van-een-trut.”

Een normale moeder-dochter relatie is gebaseerd op onvoorwaardelijke liefde. Trotse moeders die hun dochter graag zien slagen, aardige dochters die hun moeder regelmatig in vertrouwen nemen, dat werk.

Maar zonder nu meteen een narcistische Mummy Dearest (Google Joan Crawford even) te worden, is een béétje jaloezie op al dat moois, dat nog een heel leven aan bewonderende blikken voor zich heeft, zeer menselijk. Een opgroeiende dochter confronteert je als moeder onherroepelijk met je eigen leeftijd en euh… verval.

Alle eerste keren die ze meemaakt – eerste kus, eerste keer op kamers, eerste echte baan – speelden zich bij jou af in de vorige eeuw. Ze heeft, met dank aan de doorgroeiende emancipatie, nog meer kansen dan jij op haar leeftijd had, een volmaakt gebit en is genoeg gehersenspoeld door de gezondheidsnazi’s om te hardlopen en dat nog leuk te vinden ook. Het helpt niet dat als je samen ergens binnenkomt de aandacht vaak naar haar zal gaan, zo werkt de evolutie nu eenmaal.

“Ik zie hoe ze schaatst, vol zelfvertrouwen, ondanks valpartijen”, zegt Monique (54). “Hoe ze geniet van de aandacht. Hoeveel lol ze heeft, hoe schattig ze eruit ziet met haar roze wangen. De laatste keer dat ik schaatste, was het meer krabbelen als een dronken vrouw met zwakke enkels. Ik ben iemand geworden die haar dochter en haar vriendje naar de schaatsbaan brengt omdat het zo’n lekkere koele plek is als je opvliegers hebt. Maar ik ben een toeschouwer geworden, achter een beker slechte koffie. Ik geniet van kijken naar haar, want ik hou zielsveel van haar. Maar ik ben tegelijk wild jaloers op haar uitgelaten zeventienjarige lijf en leven. En moet op mijn tong bijten om na afloop niet te zeggen: ‘Wat máákte je er weer een show van.’ En soms zeg ik het tóch.”

Jaloers zijn op je eigen kind is iets wat een vrouw niet snel zal toegeven, hoe erg het ook aan je kan vreten. “Ze heeft het zoveel beter voor elkaar dan ik”, zegt Kim (61). “Dat is wat je moet willen voor je kind, natuurlijk. Maar toch: haar vriend en zij hebben allebei een prima baan waarin ze om vijf uur vrij zijn. Ze hebben een mooi huis, een werkster en elk een eigen auto. Ze gaat elke maand naar de schoonheidsspecialist, ze ging voor het coronagedoe om de haverklap op vakantie. Kinderen zie ik er niet komen, ze hecht erg aan haar vrijheid.

Het steekt dat ze het doodnormaal vindt om volledig voor zichzelf te leven, terwijl dat natuurlijk haar goed recht is. Dat ze zoveel meer te besteden hebben, is ook zuur. Wij hebben niet de financiële ruimte voor luxes. Mijn man en ik werken allebei fulltime, hij als buschauffeur, ik in de zorg. We mogen van geluk spreken dat we werk hebben, maar een vetpot is het niet, de studies van de kinderen hebben veel geld gekost.

Het schuurt wel eens, dat ze er zoveel voordeel aan over heeft gehouden en dat de normaalste zaak van de wereld vindt. Ik zou trots en blij voor haar moeten zijn, maar ik betrap mezelf erop dat ik wel eens denk dat we ook wel wat geld voor onszelf hadden kunnen wegzetten. En dat wat tegenslag – niks ernstigs uiteraard! – karaktervormend voor haar zou zijn. Dan voel ik me een monster van een moeder.”

Wroeging weerhoudt sommige moeders er niet van om toch steken onder water te geven. “Je hebt erg pech met je voeten, zegt ik vaak tegen mijn dochter, met schoenmaat 44”, zegt Charlie (52). “Ik hoop dat het meelevend genoeg klinkt als we samen op de bank zitten en ik met mijn maat 36 draai. Het streelt me dat in ieder geval één onderdeel kan concurreren met haar energie en het feit dat ze verder bloedmooi is.”

“Als ik haar over ‘differentiaal diagnoses en comorbiteiten’ hoor praten, ben ik onder de indruk”, zegt Ingrid (64). “Dat ze slim is, dat wisten we al. Maar dat ze als wetenschapper zo ver zou komen… het is moeilijk je niet minderwaardig te voelen als je niet meer begrijpt waar je dochter het over heeft. Het is ook nog eens een ontzettende perfectionist, dus haar huis kan zó op Pinterest, haar auto is schoon en ze doet drie keer per week aan crossfit. Ze zou onuitstaanbaar zijn als ze ook nog kon koken. Dat kan ze niet. Zeer intelligent, blinde vlek voor zoiets als goed doorgebakken kip. Dat is mijn wraakje op al haar succes, passief agressief ‘Zal ik maar koken?’ voorstellen als we hebben afgesproken.”

“Ik wil geen moeder zijn die de competitie met haar dochter aangaat, maar toen we samen besloten af te vallen heb ik mezelf echt uitgehongerd om sneller kilo’s te verliezen dan zij”, zegt Jeanine (58). “Zij spaart voor een lange rondreis in Nieuw-Zeeland, mijn vriend en ik hebben die inmiddels gemaakt. Die vriend is trouwens niet je-van-het, maar ik heb tenminste een relatie en zij niet. Het is absurd hoe ik met haar wedijver, terwijl ik tegelijk veel van haar hou. Maar het is zo moeilijk om steeds geconfronteerd te worden met een jongere versie van jezelf. Een betere ook, want zij is mijn grootste cheerleader: ‘Zo goed van je, mam – tien kilo eraf!’ Dat blij kunnen zijn voor een ander? Van mij heeft ze het niet…”

Denk maar niet dat dochters de jaloezie van hun moeder niet opmerken. “Mijn moeder is behoorlijk dik, maat 56”, zegt Rozemarijn (22). “Ze is niet de enige in de familie, ik ben een genetische freak met maat 36. Dat kan ze niet hebben. Ze maakt er altijd opmerkingen over. Ik kan net een Kapsalon voor haar neus hebben weggewerkt en dan nog zegt ze dingen als: ‘Je hebt vast anorexia, we moeten hulp voor je zoeken.'”

“Mijn moeder (59) heeft in haar leven niet de slimste keuzes gemaakt als het aankomt op relaties en geld”, zegt Anne-Monique (36). “Van opgroeien bij haar heb ik geleerd dat financiële onafhankelijkheid vrijheid betekent. Ik heb een eigen zaak, ik heb een eigen huis en ik ben heel tevreden met mijn twee poezen en mijn leven. Dat kan ze niet hebben.

‘Daar zit je nou, in je eentje, kattenvrouwtje’, zegt ze dan, niet helemaal als grapje. Altijd maar zeuren dat ik geen relatie heb, alsof dat zaligmakend is. ‘Je leeft niet écht,’ zegt ze ook vaak, alsof haar chaos haar zo gelukkig maakt.

Ik weet dat ze jaloers op me is. Als ik nieuwe gordijnen bestel, gaat zij onmiddellijk een nieuwe bank kopen. Ze tindert als een dolle, om maar te kunnen zeggen dat ze sjans heeft en dates heeft en ik niet. Het is heel belangrijk voor haar om: ‘Al mijn kleren zijn te groot nu ik zo ben afgevallen, wil jij ze hebben?’ te roepen. Ik vind het zowel gênant als grappig. Maar toch vooral gênant.”

Ook Kayleigh (26) ziet haar moeder (57) regelmatig groen uitslaan: “Ze is heel sneaky in dit soort dingen. Ze vindt het leuk dat ik er goed uitzie, maar het moet niet te mooi worden. Vooral niet als we ergens samen naar toe gaan. Draag ik dan een korte rok, dan zegt ze fronsend dat het sletterig staat. Maar zelf wel haar tieten etaleren, hè?

Ook heel gênant: ze flirt met mijn vriend. Niet op een Mata Hari-manier of zo, maar ze draagt wel lipstick als ze weet dat hij mee komt, ze maakt schalkse opmerkingen en ze lacht iets te hard om zijn grapjes. Het is een aandachtdingetje.

Ik vind het awkward, maar ik snap het ook wel. Ze is altijd een spetter geweest, maar je kunt nu aan haar zien dat ze altijd heeft gerookt en in de zon heeft gelegen. Mooie mensen hebben het lang makkelijk, als die looks verdwijnen, komen ze er pas achter hoe makkelijk. Mijn moeder gaat er niet heel chic mee om.”

Het levert soms pijnlijke situaties op. Lisa (25) en haar moeder (56) waren samen een week op vakantie op Rhodos. “We zaten lekker te eten op een terras, de gerant maakte nogal wat werk van ons. Het was een knappe kerel, ik zag dat mijn moeder erg genoot van de aandacht en best een beetje met hem flirtte.

Toen we afrekenden, vroeg hij aan mij of ik zin had de volgende avond wat met hem te gaan drinken. ‘Dat kun je niet maken,’ zei ze meteen fel. ‘Samen uit, samen thuis, hoor.’ Ik vraag me af hoe ze gereageerd zou hebben als hij háár had gevraagd. Iets zegt me dat ze het dan de normaalste zaak van de wereld had gevonden om mij alleen achter te laten op onze hotelkamer.”

In een enkel geval leidt de afgunst zelf tot ruzie. “Mijn moeder heeft altijd erg aangestuurd op een beroepsopleiding”, zegt Sammy (36). “Zelf is ze kapster, het idee dat ik naar het VWO kon, trok ze niet. Uiteindelijk heb ik gestudeerd in Leiden. Niks dan kritiek: ‘Veel te hoog gegrepen’, ze vond dat ik een kakker was geworden die zich te goed voelde voor hen als ik eens een weekend niet naar huis kwam omdat er een feest was.

Dat gebrek aan steun en respect voor mijn keuzes vond ik killing. Het leidde ook regelmatig tot confrontaties. Ik snap best dat het voor een deel projectie was, omdat ze zelf aanzienlijk minder kansen heeft gehad. Maar ik vond het ontluisterend om die onzekerheid te zien bij een vrouw waar ik zoveel van hield. Ik ben cum laude afgestuurd, maar het enige wat die dag telde was zien hoe ze straalde en zei dat ze trots op me was en dat ook echt meende.

Daarna viel ze vrij snel weer terug in afkeuring en kritiek. Het gaat beter sinds ik een kind heb, waar ze een dag per week op past. Misschien omdat ik nu zelf een dochter heb die mij ongetwijfeld voorbij zal streven. Misschien omdat ik zo ontzettend blij en dankbaar ben met een lieve oma als oppas, ik weet het niet precies. Het is alsof mijn dochter onze relatie heeft verzacht. Of ze dat ze denkt: wacht maar, over achttien jaar is het jouw beurt om jaloers te zijn.”

De namen zijn om privacyredenen verandert.

Nooit meer iets missen?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief en je krijgt wekelijks een verzameling van de beste stukken, updates over de podcast en de beste aanbiedingen van Saar in je mailbox!