Elma (52) ziet met lede ogen aan hoe haar dochter (18) enthousiast aan het ontpillen is en houdt elke maand haar hart vast: ‘Ik heb al die jaren geroepen dat ze de baas is over haar eigen lijf – dan ik nu toch moeilijk iets anders gaan beweren.’

“Ik heb geluk gehad, zelf heb ik nooit last van de pil gehad. Jaren geslikt, ik vond het fijn zelf controle te hebben over zwanger worden of niet en niet afhankelijk te zijn van condooms. Van mijn nogal geëmancipeerde moeder kreeg ik mee dat het je vrijheid gaf, dat je met de pil als vrouw eindelijk gewoon kon genieten van seks.

Nu weet ik dat er vrouwen zijn die er minder goed op reageren en het maakt me boos dat er in al die jaren nooit een probleemloze pil voor vrouwen is gekomen. Waar blijven de betere alternatieven? Waarom is er nog geen pil voor mannen om zwangerschap te voorkomen?

Ik ben echter ook boos dat mijn slimme dochter zich opeens laat informeren door rare  influencers die ‘ontpillen’ aanmoedigen. Op haar zestiende kreeg ze serieus verkering en is ze aan de pil gegaan. Een jaar lang zonder problemen geslikt, maar hoe meer ontpillers ze op haar tijdlijn aantrof, hoe meer ze ervan overtuigd is geraakt dat de pil niets doet voor de lust en dat ze er depri van wordt.

Dat kán, hoewel ik denk dat ze daar dan in het eerste jaar al last van zou hebben gekregen. Maar denk dan serieus na over een andere manier van anticonceptie, zoals de nuva-ring of minimaal het goeie, ouwe condoom. Dat laatste vind ze ‘niet echt vrijen’ ofwel: haar vriend doet het liever zonder.

Zodat ze nu een soort Russische roulette speelt met thermometer en een app die haar vruchtbare dagen aangeeft en verder niets. Ik ken de methode, want ik gebruikte destijds een thermometer om zwanger te raken van haar. En ik kan je zeggen dat maanden temperaturen en dat bijhouden in een grafiek nou niet echt een superscherp beeld van mijn vruchtbare dagen gaf. Een vrouwenlijf is wispelturig, hormonen zijn dat ook.

Dat baart me zorgen, want erg regelmatig zijn haar menstruaties nog niet en een ongelukje is snel gebeurd. Een abortus is niet niks, een baby is ook nogal wat als je zo jong bent. Met deze mogelijke uitkomsten houdt ze zich overigens niet bezig. Ze vindt het leuk om haar lichaam op deze manier te leren kennen, ze vindt hormonen slikken een beetje eng, ze zit in een bubbel van jonge vrouwen die zeggen dat ze mentaal en fysiek opgeknapt zijn sinds ze gestopt zijn met de pil. Ga daar maar eens tegenin.

Temperaturen is naar mijn mening een ouderwetse en onbetrouwbare methode om een zwangerschap te voorkomen. Maar hoe meer hashtags als natuurlijke anticonceptie, hormonale anticonceptie en neutrale anticonceptie ze tegenkomt, hoe overtuigder ze raakt. Hoe meer ze er op scrolt om bevestiging te krijgen, hoe meer van dat soort berichten ze ziet. En hoe meer ze gaat denken dat al die meningen feiten zijn. Onze huisarts kan niet tot haar doordringen, naar mij luistert ze allang niet meer.

Maar intussen gaat ze wel stappen, drinkt ze alcohol, slaapt ze wel eens bij haar vriend en slaat ze ook wel eens keertje temperaturen over ‘als het niet sexy is’. Helemaal niet raar, van iemand op die leeftijd valt geen regelmatig leven en veel discipline te verwachten. Maar, hoe betrouwbaar is ‘natuurlijke anticonceptie’ dan nog?

Ik wil haar keuze respecteren, ik heb al die jaren geroepen dat ze de baas is over haar eigen lijf – dan ik nu toch moeilijk iets anders gaan beweren. Bovendien heb ik altijd aangemoedigd dat ze kritisch is – op zich prima dat ze ook kritisch is op hormonale anticonceptie. Maar ik wou dat ze ook kritisch zou zijn op vrouwen die op de socials beweren dat hormonen vergif zijn, dat je geen vitaminen meer opneemt als je de pil slikt of dat je na de pil moeilijker zwanger raakt.

Ik begrijp de aantrekkingskracht van een kortingscode voor een digitale thermometer, maar het slaat natuurlijk vaak nergens op, wat er wordt beweerd. Intussen haal ik wel elke maand opgelucht adem als ik  in de wasmand zie dat ze ongesteld is geworden. Vroeger was echt niet alles beter, maar de tijd dat er minder desinformatie was, daar kan ik erg naar terugverlangen.”

De harde cijfers

Uit onderzoek blijkt dat de kans op een zwangerschap 0,2 procent is bij een hormoonspiraal. Bij de pil is dat 0,3 procent als die precies wordt gebruikt als voorgeschreven. Anders verhoogt bij de pil het risico op een zwangerschap naar 9 procent, aldus de onderzoeken waar het Nederlands Huisartsen Genootschap zich op baseert.

Bij de zogenaamde natuurlijke methodes is de kans op een zwangerschap bij ‘perfect gebruik’ hoger. Zo is dat bij de kalendermethode 5 procent en bij de ovulatiemethode (het meten van het cervixslijm) 3 procent. Wanneer deze methodes gecombineerd worden (symptothermaal) is de kans bij perfect gebruik een stuk lager, namelijk 0,4 procent. Maar omdat het moeilijk is om deze methodes helemaal correct uit te voeren, loopt in de praktijk bij alle drie de kans op tot 24 procent, aldus het NHG.

Bron: Het Nederlands Huisartsen Genootschap