Gister in de persconferentie presenteerde het kabinet een nieuw wapen tegen de verspreiding van Corona. Namelijk een app waarmee mensen opgespoord kunnen worden die contact hebben gehad met een coronapatiënt. Ho, wacht eens even!
Minister Hugo de Jonge kon nog niet al te veel zeggen over de precieze toepassing van de app, maar benadrukte wel dat zo’n app eigenlijk alleen werkt wanneer een groot deel van de Nederlandse bevolking hem gebruikt. Toen viel het woord ‘verplicht’. Worden Nederlanders verplicht deze app te gebruiken? Dat wilde De Jonge niet ontkennen of bevestigen.
China en Zuid-Korea
Een verplichte app die bijhoudt waar we zijn geweest, met wie we in contact zijn geweest en of we wel in ons huis blijven. Is dat wel zo’n goed idee? In andere landen wordt ook geprobeerd Corona te bestrijden door het inzetten van apps. In de Chinese provincie Wuhan wordt bijvoorbeeld gewerkt met een kleurcode systeem. Is jouw app rood, dan mag je de straat niet op, niet reizen met het openbaar vervoer, en niet in contact zijn met mensen. In Zuid-Korea is een app ontwikkelt die aangeeft op welke locaties mensen zijn geweest die besmet waren met corona. Dit geeft overheden een grote mate van macht over burgers, en perkt de vrijheid ongelooflijk in.
Gezondheidsgegevens
De haken en ogen van dit plan zijn niet moeilijk te bedenken. Ten eerste: willen we dat de overheid in bezit is van onze locatie- en gezondsheidsgegevens? Want zelfs als we er vertrouwen in hebben dat het kabinet nu daar geen kwade wil mee heeft, is het wel verstandig rekening te houden met de mogelijkheid dat er ooit, in de toekomst, een partij of overheid zou kunnen komen die daar wél op een bepaalde manier gebruik van kan maken. Als deze app er eenmaal is, komen we er namelijk niet zo makkelijk meer vanaf
Sociale verhoudingen
En dan is er nog een obstakel. Wat gaat zo’n app doen voor de sociale verhoudingen in onze samenleving? Heel eerlijk: we zien nu al dat deze crisis niet in iedereen het mooiste naar boven brengt. Er zijn kliklijnen voor mensen die vinden dat hun buren te vaak naar buiten gaan, iemand die op straat niest krijgt een vuile blik, en een ouder die boodschappen doet met zijn of haar gezin (bijvoorbeeld omdat ze geen oppas konden krijgen) wordt verweten dat ze mensen in gevaar brengen. Gaat zo’n app daar bevordelijk voor zijn? Waarschijnlijk niet.
De maat nemen
Want stel: die app vertelt je of je in contact bent geweest met iemand die besmet is met corona. Krijg je dan ook te weten wie? Met als gevolg dat mensen elkaar verwijten kunnen gaan maken. Of elkaar de maat gaan nemen. Of als op een gegeven moment bekend wordt wie er al besmet is geweest, en wie niet. Mogen diegenen met ‘immuniteit’ dan al naar buiten, terwijl de rest binnen moet blijven? En belangrijker nog: wie bepaalt dat?
1984
Natuurlijk moeten we er alles aan doen om de uitbraak van Corona onder controle te houden. Maar laten we ook goed blijven nadenken over in wat voor samenleving we daarna willen leven. Het lijkt nu nog ver weg, maar ooit gaan we terug naar het normale leven. En het zou jammer zijn als we er dan achter komen dat we in George Orwell’s 1984 zijn beland.
