Een libido om van te janken
Op internetfora wemelt het van de juichverhalen over testosterongel voor vrouwen: je krijgt (eindelijk!) je seksuele drive terug, je clitoris doet het ineens weer en dan is het ook nog eens goed voor je cognitie, stemming, hart, borstweefsel, blaas, botdichtheid en spieren. Er is één probleem: je krijgt het niet. Maar je hebt de officiële weg en je hebt een wil.
Een clitoris die zo gevoelig is dat je er maar naar hoeft te wijzen, en je komt al. Dat niet alleen, je orgasmes worden dieper, intenser en duren langer dan ooit tevoren. Dit wakkert het verlangen en de opwinding nog meer aan, want ja, op deze manier lust iedereen er wel pap van! Vrouwen die testosteron smeren rapporteren daarnaast meer energie, meer levenslust, een betere stemming, brainfog die als sneeuw voor de zon verdwijnt, een verbeterde cognitie én snellere spieropbouw. Wat ook niet onbelangrijk is op onze leeftijd.
Ja, dit is een juichverhaal. Maar ik zeg het alvast eerlijk: het is niet voor iedereen. Ongeveer vijftig procent van de vrouwen is gevoelig voor testosteron, de andere helft merkt geen verschil. Dan moet je ook nog gemeten laag in testosteron zitten, een laag SHBG hebben (waarover later meer) én het gebrek aan libido heeft niet een andere oorzaak, zoals medicijngebruik, ziekte, obesitas, stress of een partner waar je eigenlijk een hekel aan hebt.
Tot ik met de research voor mijn podcast We zijn toch niet gek? bezig was, over overgangsklachten en mogelijke oplossingen, had ik nog nooit nagedacht over testosteron, en al helemaal niet in verband met vrouwen. Het was het mannelijke geslachtshormoon, en zo hebben wij oestrogeen en progesteron. Fout. Wij maken ook testosteron aan, in de eierstokken (30%) en de bijnieren (70%), tot ons dertigste zelfs meer dan oestrogeen. Daarna neemt het af.
Veel vrouwen rond de menopauzale leeftijd klagen over libidoverlies. Ze hebben geen zin meer in seks, het doet ze niks meer, als ze het nog doen is het om hem een plezier te doen. Samen met die zin in seks verdwijnt ook de sparkle, de joie de vivre, ofwel je levenslust. Onder invloed van dalende geslachtshormonen wordt de huid van de vagina dunner, minder elastisch, minder vochtig, er ontstaan makkelijker scheurtjes en dat maakt dat penetratie pijn kan gaan doen. Zeker als je er toch al niet zo’n zin in had. De vagina is niet gek, die onthoudt pijn. En zal verkrampen de volgende keer dat je partner met zijn zwaard in de aanslag staat. En dan is er ook nog de samenwerking met onze neurotransmitters, de stofjes die bepalen hoe wij ons voelen. Als oestrogeen daalt, daalt ook je serotonine en je dopamine. Testosteron heeft nog een grotere invloed op dopamine in het brein en is daardoor belangrijk voor vitaliteit.
Poort tot genot
Ik hoorde pas over het belang van testosteron toen ik met hormoonsuppletie begon en me bij gebrek aan kennis bij mijn huisarts wendde tot de twee grote Facebookgroepen over dit onderwerp. Daar hoorde ik over de toegenomen zin in seks, de spetterende orgasmes en de spierballen die na een rondje sportschool ineens begonnen te groeien. Ik belde gynaecoloog Dorenda van Dijken die ik net voor mijn podcast had geïnterviewd. Zij had het alleen gehad over oestrogeen en progesteron, maar was dit niet de kers op de taart die nog ontbrak? De jubelverhalen werden direct naar het land der fabelen verwezen. Het was niet zo, de meeste vrouwen hebben helemaal geen tekort aan testosteron en wat we al helemaal niet willen is Amerikaanse toestanden waar het helemaal misgaat bij vrouwen die testosteron gebruiken: de clitoris gaat groeien, je kunt een zware stem krijgen, haren op de plek waar je smeert en acné, zeker als je daar vroeger veel last van had. Alleen als je écht helemaal geen libido meer hebt, en al een hele tijd, en je relatie lijdt eronder, wordt het weleens voorgeschreven, zegt ze. Maar de meeste vrouwen krijgen juist meer zin in seks na de menopauze. Als de kinderen uit huis zijn. Het was voor het eerst dat ik merkte dat er een verschil bestaat tussen de beleving van vrouwen en wat de medische wereld ons voorschrijft.
Wie meer informatie wil over de werking van testosteron bij vrouwen moet zich wenden tot podcasts van buitenlandse menopauzespecialisten, zoals Louise Newson, gynaecoloog Mary Claire Haver, voormalig orthopedisch chirurg en longevity-specialist Dr Doug en uroloog Kelly Casperson. Stuk voor stuk roemen ze de werking van testosteron als de poort tot genot en levenslust. Natuurlijk gaat het ook daar over de nadelige bijwerkingen waar iedereen zo bang voor is, haargroei, acné, stemverzwaring. Maar eigenlijk zien ze dat alleen gebeuren bij testosteronpellets die onder de huid worden aangebracht en daar ongecontroleerd een veel te hoge dosis afgeven.
Ook in Amerika wordt testosteron vooral ‘off label’ voorgeschreven, want de enige geldende FDA-approved indicatie voor testosteron bij vrouwen is een langdurig gebrek aan libido. HSDD is de naam van de seksuele stoornis die je dan krijgt toegedicht: Hypoactive sexual desire disorder. Typerend: mannen van middelbare leeftijd met testosterontekort kampen met dezelfde klachten als wij in de overgang. Zij krijgen viagra of testosteron. Wij krijgen een psychische stoornis toegedicht, moeten vernederende gesprekken aangaan over onze verminderde zin in seks met de arts en lopen waarschijnlijk naar buiten met een recept voor een antidepressivum. Waardoor je nóg minder zin in seks krijgt.
Ondertussen gaan in de Fb-groepen over hormoonsuppletie de namen rond van gynaecologen die wèl testosteron voorschrijven. Want ja, de huisarts of de gynaecoloog in het reguliere ziekenhuis hoef je er niet om te vragen. De gynaecologen van de zelfstandig behandelcentra die over het hele land verspreid zitten schrijven het wél voor.
Motortje stuk
Rik van Lunsen is dé seksuoloog van Nederland die onder anderen met seksuoloog Ellen Laan onderzoek deed naar de seksuele beleving en prikkeling van vrouwen en de rol van testosteron daarin. Zij schreven samen het boek De waarheid over seks. Van Lunsen is geen praktiserend seksuoloog meer, maar geeft nog wel bijscholingen over testosteron aan gynaecologen omdat het kennisniveau daaromtrent niet op orde is. Ik vraag hem hoe het kan dat er zo verschillend gedacht wordt over testosteron, terwijl keer op keer uit gerandomiseerde, placebogecontroleerde onderzoeken blijkt dat transdermale testosterontherapie het seksuele verlangen, de opwinding, de orgasmefrequentie én de bevrediging verbetert bij premenopauzale en postmenopauzale vrouwen met seksuele problemen. Waarom zou je dit vrouwen willen ontzeggen?
Vooraleerst wil hij het enthousiasme wat temperen en ook waarschuwen voor een teveel aan testosteron. Want die vervelende bijwerkingen komen wel degelijk voor, zeker als je te veel smeert en eigenlijk geen tekort had, zegt hij. Daarom moet je altijd goed meten en na een paar maanden weer, om de waarde te controleren. Daarbij: “Zoveel vrouwen met een testosterontekort zijn er niet, want de productie ervan gaat na de menopauze gewoon door. De eierstokken blijven testosteron produceren.” Slechts 10-15% van de postmenopauzale vrouwen heeft een tekort, zegt hij. Van de vrouwen die geen eierstokken meer hebben en die het dubbel zo zwaar hebben in de overgang, heeft de helft een tekort. “Ja, en die vrouwen geen testosteron geven, is bijna misdadig. Maar de vrouwen die een tekort aan testosteron hebben klagen eigenlijk nooit over geen zin meer hebben in seks. Geen zin in seks heeft bijna altijd met iets anders te maken. Vrouwen met een tekort aan testosteron zeggen: ‘Het werkt ineens niet meer. Mijn motortje is stuk.’ En ze hebben meestal ook last van andere symptomen: vitaliteitsverlies, moeheid, verlies van spierkracht en spiervolume.” Het woord libido, daar moet hij niks van hebben. Alsof zin in seks een op zich staand iets is – nee, dat wordt aangewakkerd door een prikkel. Van testosteron krijg je geen zin in seks, zegt hij. “Testosteron vergroot de gevoeligheid voor seksuele prikkels in het zwellichaam, ofwel de clitoris, en in het brein. Je krijgt er geen zin van, maar het zorgt er wel voor dat je makkelijker zin kríjgt.”
In het protocol dat hij schreef voor het AMC, waar hij aan verbonden was, staat dat drie waardes belangrijk zijn: totaal testosteron, vrij testosteron en SHBG. “Testosteron bindt zich aan het sex hormone binding globuline, en als dat heel hoog staat, is er geen vrij testosteron meer beschikbaar voor het lichaam. Je moet alleen aan testosteronsuppletie beginnen bij een vrij- of biologisch beschikbaar testosteron dat lager is dan 25 percentiel van de normaalwaarden (die van lab tot lab verschillen). Daarbij is het bij postmenopauzale vrouwen belangrijk dat eerst oestrogeen gesuppleerd wordt, want testosteron werkt alleen in een brein met voldoende oestrogeen.”
En hoe kan het dat het bij de helft van de vrouwen wel en bij de andere helft niet aanslaat? Van Lunsen: “Het werkt alleen bij vrouwen die altijd al gevoelig waren voor testosteron en van nature hogere spiegels hadden. Dat wordt al in de baarmoeder bepaald, door een hogere testosteronwaarde bij de moeder.”
Infecties en blaasontsteking
Uroloog en medisch seksuoloog Melianthe Nicolai, verbonden aan het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis en Link2Care Clinics in Bilthoven, ziet de gevolgen van hormoontekort op de vaginale en seksuele gezondheid van vrouwen dagelijks terug op haar behandeltafel. De binnenste schaamlippen, ooit mooi vol en rond, veranderen in dunne slappe bleke lapjes huid. Na verloop van tijd verdwijnen ze soms helemaal. “Dat heeft te maken met de dikte van het slijmvlies. Ben je 25, dan is dat slijmvlies zo dik en beschermend als een kasteelmuur. Op je vijftigste, als de progesteron- en oestrogeenproductie nagenoeg stil is gevallen, is het slijmvlies zo dun als een papiertje. Zonder een dik slijmvlies is je weerstand nul en word je heel bevattelijk voor infecties zoals blaasontstekingen. Want dat papiertje scheurt, bij iedere pot seks of fietstocht en in die scheurtjes blijven bacteriën zitten. Tegen de tijd dat die vrouwen bij mij komen hebben ze vaak al veel antibioticakuren gehad, maar daarmee behandel je slechts de symptomen en niet de oorzaak van het probleem: namelijk het verlies van het vaginale slijmvlies. Je moet het slijmvlies weer opbouwen en dat doe je met lokaal oestradiol, zoals met Synapause. Dat lost in veel gevallen de blaasontstekingen en vaginale klachten op of vermindert de klachten op zijn minst.”
De vagina heeft oestrogeen nodig voor een goede doorbloeding, een goede ph-waarde, wat ook beschermt tegen infecties, én bevochtiging. Testosteron zorgt voor het zwellen van de schaamlippen en de clitoris en daarmee de gevoeligheid. Met het afnemen van oestrogeen en testosteron valt ook de seksuele respons weg. Vrouwen die vroeger prima konden klaarkomen, krijgen het soms gewoon niet meer voor elkaar. “Een likje testosteron kan dan wonderen doen.”
Ze haalt een artikel aan dat afgelopen september verscheen in The New England Journal of Medicine onder de titel Sexual Dysfunction in Women waaruit blijkt dat drie kwart van de vrouwen tussen de 55 en 59 minder zin heeft in seks. Opvallend is dat slechts 41% van de vrouwen tussen de hier ‘distress’ van ervaart. “Dat betekent dat ze het hebben opgegeven of seks onbelangrijk vinden. Maar seksuele gezondheid is voor de meeste mensen natuurlijk wel ontzettend belangrijk voor het gevoel van welbevinden. Als ik vrouwen hoor zeggen: ‘Ik voel mezelf niet meer, ik mis het gevoel van geilheid, ik raak niet meer opgewonden,’ dan weet ik: dat is testosteron, en dan moet je gewoon dat snufje steun geven. Als je het meet, zit zo’n vrouw vaak ook dichtbij de nul. Je geeft ze een tiende, een druppeltje, van de mannendosis, en dan zie je die vrouwen echt heel snel opknappen. Ook mentaal.”
Opgeruimd & orgastisch
Ik behoor tot de gelukkige 50% die wèl gevoelig is voor testosteron. Ik smeer sinds een half jaar iedere ochtend een klein drupje testosteron op de binnenkant van mijn pols. Ik heb geen pukkels gekregen, er steken geen haren uit mijn pols en de clitoris zwelt inderdaad meer op tijdens de seks. Wat ik binnen twee weken merkte was meer spierkracht in de sportschool. Ineens tilde ik die stang bij de bodypump-les met gemak op, en ik schroefde er aan beide kanten een extra schijf op. Na een maand of vier viel het me op dat ik me echt beter voelde. Meer opgeruimd, scherper, ik nam sneller beslissingen. En na ongeveer een half jaar begon ik seksueel een enorm verschil te ervaren. Je kent die plaatjes of zelfs 3D-modellen van hoe de clitoris er werkelijk uitziet vanbinnen? Een soort sprinkhaan, met armpjes. Nou, die voel je. Ineens krijg ik orgasmes die vanuit het gehele vaginale gebied komen en zo lang duren en zo intens zijn, dat ik maar één ding denk: had ik dit mijn hele volwassen leven maar zo gevoeld!
Een leuk trucje dat Rik van Lunsen mij leerde: wil je weten of jij tot de gelukkige helft behoort die wel wat gaat merken van testosteron? Leg je voorkeurshand plat op tafel. Is je wijsvinger korter of even lang als je ringvinger? Dan hoor je erbij, het heet de 2D4D-verhouding. Dat betekent dat je in de baarmoeder aan een hogere testosteronwaarde bent blootgesteld.
Tekst: Suzanne Rethans
Een libido om van te janken
Op internetfora wemelt het van de juichverhalen over testosterongel voor vrouwen: je krijgt (eindelijk!) je seksuele drive terug, je clitoris doet het ineens weer en dan is het ook nog eens goed voor je cognitie, stemming, hart, borstweefsel, blaas, botdichtheid en spieren. Er is één probleem: je krijgt het niet. Maar je hebt de officiële weg en je hebt een wil.
Een clitoris die zo gevoelig is dat je er maar naar hoeft te wijzen, en je komt al. Dat niet alleen, je orgasmes worden dieper, intenser en duren langer dan ooit tevoren. Dit wakkert het verlangen en de opwinding nog meer aan, want ja, op deze manier lust iedereen er wel pap van! Vrouwen die testosteron smeren rapporteren daarnaast meer energie, meer levenslust, een betere stemming, brainfog die als sneeuw voor de zon verdwijnt, een verbeterde cognitie én snellere spieropbouw. Wat ook niet onbelangrijk is op onze leeftijd.
Ja, dit is een juichverhaal. Maar ik zeg het alvast eerlijk: het is niet voor iedereen. Ongeveer vijftig procent van de vrouwen is gevoelig voor testosteron, de andere helft merkt geen verschil. Dan moet je ook nog gemeten laag in testosteron zitten, een laag SHBG hebben (waarover later meer) én het gebrek aan libido heeft niet een andere oorzaak, zoals medicijngebruik, ziekte, obesitas, stress of een partner waar je eigenlijk een hekel aan hebt.
Tot ik met de research voor mijn podcast We zijn toch niet gek? bezig was, over overgangsklachten en mogelijke oplossingen, had ik nog nooit nagedacht over testosteron, en al helemaal niet in verband met vrouwen. Het was het mannelijke geslachtshormoon, en zo hebben wij oestrogeen en progesteron. Fout. Wij maken ook testosteron aan, in de eierstokken (30%) en de bijnieren (70%), tot ons dertigste zelfs meer dan oestrogeen. Daarna neemt het af.
Veel vrouwen rond de menopauzale leeftijd klagen over libidoverlies. Ze hebben geen zin meer in seks, het doet ze niks meer, als ze het nog doen is het om hem een plezier te doen. Samen met die zin in seks verdwijnt ook de sparkle, de joie de vivre, ofwel je levenslust. Onder invloed van dalende geslachtshormonen wordt de huid van de vagina dunner, minder elastisch, minder vochtig, er ontstaan makkelijker scheurtjes en dat maakt dat penetratie pijn kan gaan doen. Zeker als je er toch al niet zo’n zin in had. De vagina is niet gek, die onthoudt pijn. En zal verkrampen de volgende keer dat je partner met zijn zwaard in de aanslag staat. En dan is er ook nog de samenwerking met onze neurotransmitters, de stofjes die bepalen hoe wij ons voelen. Als oestrogeen daalt, daalt ook je serotonine en je dopamine. Testosteron heeft nog een grotere invloed op dopamine in het brein en is daardoor belangrijk voor vitaliteit.
Poort tot genot
Ik hoorde pas over het belang van testosteron toen ik met hormoonsuppletie begon en me bij gebrek aan kennis bij mijn huisarts wendde tot de twee grote Facebookgroepen over dit onderwerp. Daar hoorde ik over de toegenomen zin in seks, de spetterende orgasmes en de spierballen die na een rondje sportschool ineens begonnen te groeien. Ik belde gynaecoloog Dorenda van Dijken die ik net voor mijn podcast had geïnterviewd. Zij had het alleen gehad over oestrogeen en progesteron, maar was dit niet de kers op de taart die nog ontbrak? De jubelverhalen werden direct naar het land der fabelen verwezen. Het was niet zo, de meeste vrouwen hebben helemaal geen tekort aan testosteron en wat we al helemaal niet willen is Amerikaanse toestanden waar het helemaal misgaat bij vrouwen die testosteron gebruiken: de clitoris gaat groeien, je kunt een zware stem krijgen, haren op de plek waar je smeert en acné, zeker als je daar vroeger veel last van had. Alleen als je écht helemaal geen libido meer hebt, en al een hele tijd, en je relatie lijdt eronder, wordt het weleens voorgeschreven, zegt ze. Maar de meeste vrouwen krijgen juist meer zin in seks na de menopauze. Als de kinderen uit huis zijn. Het was voor het eerst dat ik merkte dat er een verschil bestaat tussen de beleving van vrouwen en wat de medische wereld ons voorschrijft.
Wie meer informatie wil over de werking van testosteron bij vrouwen moet zich wenden tot podcasts van buitenlandse menopauzespecialisten, zoals Louise Newson, gynaecoloog Mary Claire Haver, voormalig orthopedisch chirurg en longevity-specialist Dr Doug en uroloog Kelly Casperson. Stuk voor stuk roemen ze de werking van testosteron als de poort tot genot en levenslust. Natuurlijk gaat het ook daar over de nadelige bijwerkingen waar iedereen zo bang voor is, haargroei, acné, stemverzwaring. Maar eigenlijk zien ze dat alleen gebeuren bij testosteronpellets die onder de huid worden aangebracht en daar ongecontroleerd een veel te hoge dosis afgeven.
Ook in Amerika wordt testosteron vooral ‘off label’ voorgeschreven, want de enige geldende FDA-approved indicatie voor testosteron bij vrouwen is een langdurig gebrek aan libido. HSDD is de naam van de seksuele stoornis die je dan krijgt toegedicht: Hypoactive sexual desire disorder. Typerend: mannen van middelbare leeftijd met testosterontekort kampen met dezelfde klachten als wij in de overgang. Zij krijgen viagra of testosteron. Wij krijgen een psychische stoornis toegedicht, moeten vernederende gesprekken aangaan over onze verminderde zin in seks met de arts en lopen waarschijnlijk naar buiten met een recept voor een antidepressivum. Waardoor je nóg minder zin in seks krijgt.
Ondertussen gaan in de Fb-groepen over hormoonsuppletie de namen rond van gynaecologen die wèl testosteron voorschrijven. Want ja, de huisarts of de gynaecoloog in het reguliere ziekenhuis hoef je er niet om te vragen. De gynaecologen van de zelfstandig behandelcentra die over het hele land verspreid zitten schrijven het wél voor.
Motortje stuk
Rik van Lunsen is dé seksuoloog van Nederland die onder anderen met seksuoloog Ellen Laan onderzoek deed naar de seksuele beleving en prikkeling van vrouwen en de rol van testosteron daarin. Zij schreven samen het boek De waarheid over seks. Van Lunsen is geen praktiserend seksuoloog meer, maar geeft nog wel bijscholingen over testosteron aan gynaecologen omdat het kennisniveau daaromtrent niet op orde is. Ik vraag hem hoe het kan dat er zo verschillend gedacht wordt over testosteron, terwijl keer op keer uit gerandomiseerde, placebogecontroleerde onderzoeken blijkt dat transdermale testosterontherapie het seksuele verlangen, de opwinding, de orgasmefrequentie én de bevrediging verbetert bij premenopauzale en postmenopauzale vrouwen met seksuele problemen. Waarom zou je dit vrouwen willen ontzeggen?
Vooraleerst wil hij het enthousiasme wat temperen en ook waarschuwen voor een teveel aan testosteron. Want die vervelende bijwerkingen komen wel degelijk voor, zeker als je te veel smeert en eigenlijk geen tekort had, zegt hij. Daarom moet je altijd goed meten en na een paar maanden weer, om de waarde te controleren. Daarbij: “Zoveel vrouwen met een testosterontekort zijn er niet, want de productie ervan gaat na de menopauze gewoon door. De eierstokken blijven testosteron produceren.” Slechts 10-15% van de postmenopauzale vrouwen heeft een tekort, zegt hij. Van de vrouwen die geen eierstokken meer hebben en die het dubbel zo zwaar hebben in de overgang, heeft de helft een tekort. “Ja, en die vrouwen geen testosteron geven, is bijna misdadig. Maar de vrouwen die een tekort aan testosteron hebben klagen eigenlijk nooit over geen zin meer hebben in seks. Geen zin in seks heeft bijna altijd met iets anders te maken. Vrouwen met een tekort aan testosteron zeggen: ‘Het werkt ineens niet meer. Mijn motortje is stuk.’ En ze hebben meestal ook last van andere symptomen: vitaliteitsverlies, moeheid, verlies van spierkracht en spiervolume.” Het woord libido, daar moet hij niks van hebben. Alsof zin in seks een op zich staand iets is – nee, dat wordt aangewakkerd door een prikkel. Van testosteron krijg je geen zin in seks, zegt hij. “Testosteron vergroot de gevoeligheid voor seksuele prikkels in het zwellichaam, ofwel de clitoris, en in het brein. Je krijgt er geen zin van, maar het zorgt er wel voor dat je makkelijker zin kríjgt.”
In het protocol dat hij schreef voor het AMC, waar hij aan verbonden was, staat dat drie waardes belangrijk zijn: totaal testosteron, vrij testosteron en SHBG. “Testosteron bindt zich aan het sex hormone binding globuline, en als dat heel hoog staat, is er geen vrij testosteron meer beschikbaar voor het lichaam. Je moet alleen aan testosteronsuppletie beginnen bij een vrij- of biologisch beschikbaar testosteron dat lager is dan 25 percentiel van de normaalwaarden (die van lab tot lab verschillen). Daarbij is het bij postmenopauzale vrouwen belangrijk dat eerst oestrogeen gesuppleerd wordt, want testosteron werkt alleen in een brein met voldoende oestrogeen.”
En hoe kan het dat het bij de helft van de vrouwen wel en bij de andere helft niet aanslaat? Van Lunsen: “Het werkt alleen bij vrouwen die altijd al gevoelig waren voor testosteron en van nature hogere spiegels hadden. Dat wordt al in de baarmoeder bepaald, door een hogere testosteronwaarde bij de moeder.”
Infecties en blaasontsteking
Uroloog en medisch seksuoloog Melianthe Nicolai, verbonden aan het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis en Link2Care Clinics in Bilthoven, ziet de gevolgen van hormoontekort op de vaginale en seksuele gezondheid van vrouwen dagelijks terug op haar behandeltafel. De binnenste schaamlippen, ooit mooi vol en rond, veranderen in dunne slappe bleke lapjes huid. Na verloop van tijd verdwijnen ze soms helemaal. “Dat heeft te maken met de dikte van het slijmvlies. Ben je 25, dan is dat slijmvlies zo dik en beschermend als een kasteelmuur. Op je vijftigste, als de progesteron- en oestrogeenproductie nagenoeg stil is gevallen, is het slijmvlies zo dun als een papiertje. Zonder een dik slijmvlies is je weerstand nul en word je heel bevattelijk voor infecties zoals blaasontstekingen. Want dat papiertje scheurt, bij iedere pot seks of fietstocht en in die scheurtjes blijven bacteriën zitten. Tegen de tijd dat die vrouwen bij mij komen hebben ze vaak al veel antibioticakuren gehad, maar daarmee behandel je slechts de symptomen en niet de oorzaak van het probleem: namelijk het verlies van het vaginale slijmvlies. Je moet het slijmvlies weer opbouwen en dat doe je met lokaal oestradiol, zoals met Synapause. Dat lost in veel gevallen de blaasontstekingen en vaginale klachten op of vermindert de klachten op zijn minst.”
De vagina heeft oestrogeen nodig voor een goede doorbloeding, een goede ph-waarde, wat ook beschermt tegen infecties, én bevochtiging. Testosteron zorgt voor het zwellen van de schaamlippen en de clitoris en daarmee de gevoeligheid. Met het afnemen van oestrogeen en testosteron valt ook de seksuele respons weg. Vrouwen die vroeger prima konden klaarkomen, krijgen het soms gewoon niet meer voor elkaar. “Een likje testosteron kan dan wonderen doen.”
Ze haalt een artikel aan dat afgelopen september verscheen in The New England Journal of Medicine onder de titel Sexual Dysfunction in Women waaruit blijkt dat drie kwart van de vrouwen tussen de 55 en 59 minder zin heeft in seks. Opvallend is dat slechts 41% van de vrouwen tussen de hier ‘distress’ van ervaart. “Dat betekent dat ze het hebben opgegeven of seks onbelangrijk vinden. Maar seksuele gezondheid is voor de meeste mensen natuurlijk wel ontzettend belangrijk voor het gevoel van welbevinden. Als ik vrouwen hoor zeggen: ‘Ik voel mezelf niet meer, ik mis het gevoel van geilheid, ik raak niet meer opgewonden,’ dan weet ik: dat is testosteron, en dan moet je gewoon dat snufje steun geven. Als je het meet, zit zo’n vrouw vaak ook dichtbij de nul. Je geeft ze een tiende, een druppeltje, van de mannendosis, en dan zie je die vrouwen echt heel snel opknappen. Ook mentaal.”
Opgeruimd & orgastisch
Ik behoor tot de gelukkige 50% die wèl gevoelig is voor testosteron. Ik smeer sinds een half jaar iedere ochtend een klein drupje testosteron op de binnenkant van mijn pols. Ik heb geen pukkels gekregen, er steken geen haren uit mijn pols en de clitoris zwelt inderdaad meer op tijdens de seks. Wat ik binnen twee weken merkte was meer spierkracht in de sportschool. Ineens tilde ik die stang bij de bodypump-les met gemak op, en ik schroefde er aan beide kanten een extra schijf op. Na een maand of vier viel het me op dat ik me echt beter voelde. Meer opgeruimd, scherper, ik nam sneller beslissingen. En na ongeveer een half jaar begon ik seksueel een enorm verschil te ervaren. Je kent die plaatjes of zelfs 3D-modellen van hoe de clitoris er werkelijk uitziet vanbinnen? Een soort sprinkhaan, met armpjes. Nou, die voel je. Ineens krijg ik orgasmes die vanuit het gehele vaginale gebied komen en zo lang duren en zo intens zijn, dat ik maar één ding denk: had ik dit mijn hele volwassen leven maar zo gevoeld!
Een leuk trucje dat Rik van Lunsen mij leerde: wil je weten of jij tot de gelukkige helft behoort die wel wat gaat merken van testosteron? Leg je voorkeurshand plat op tafel. Is je wijsvinger korter of even lang als je ringvinger? Dan hoor je erbij, het heet de 2D4D-verhouding. Dat betekent dat je in de baarmoeder aan een hogere testosteronwaarde bent blootgesteld.
Tekst: Suzanne Rethans
