Uitbehandeld zijn en creperen totdat je de laatste adem uitblaast? Opgesloten worden in een verzorgingstehuis? Presentatrice Catherine Keyl (75) beseft maar al te goed hoe ze later niet wil overlijden. “Wat voor zin heeft het om het leven eindeloos lang te rekken?”
Op welk moment begon jij over een zelfgekozen dood na te denken?
“Ik had een praktische vader die alles goed had geregeld: zijn testament, zijn uitvaart en ook was hij lid van de Vereniging voor Euthanasie. Toen hij na een operatie complicaties kreeg en zijn zelfstandigheid verloor omdat er twee benen geamputeerd moesten worden, had hij echt geen zin meer in het leven. Hij dacht dat hij het met zijn euthanasieverklaring wel goed genoeg geregeld had. Maar zolang zijn artsen het niet met een zelfgekozen dood eens waren, gebeurde het niet. ‘We kennen veel mensen die ook een leuk leven hebben zonder benen’, werd tegen hem gezegd. Maar hij was 77, hij had er echt geen zin meer in. Uiteindelijk weigerde hij te eten om zo aan een langzame hongerdood te sterven. Verschrikkelijk. Vanaf dat moment ben ik voor mezelf gaan uitzoeken hoe ik wel humaan kan sterven als ik dat wil.”
Wanneer zou het leven voor jou niet meer hoeven?
“Mijn leven lang heb ik gevochten voor mijn onafhankelijkheid en mijn vrijheid. Op het moment dat ik van anderen afhankelijk word, hoeft het van mij niet meer. Wat lijkt me dat erg als iemand anders je naar de wc moet rijden en zelfs je broek naar beneden moet doen. Ik wil nooit kwijlend en afhankelijk, op kosten van de staat, naar een verpleegtehuis. Wat maakt het leven dan nog de moeite waard? Of als ik terminale kanker zou hebben. Voor mij heeft het dan geen zin om het leven nog zo lang mogelijk te rekken met chemo, met alle bijwerkingen van dien. Kijk, als je 22 bent is dat een ander verhaal. Maar ik ben 75. Ik accepteer dat het ooit klaar is.”
Boezemt de dood jou geen angst in?
“Helemaal niet. Ik ben zeker twee keer heel dicht bij de dood geweest en dat was helemaal niet eng. Eén keer was dat toen ik als verslaggever werkte en er geschoten werd. Ik had zo een kogel door mijn kop kunnen krijgen. Ik realiseer me daardoor juist hoe snel het leven voorbij kan zijn. Ik tel mijn zegeningen en kijk elke dag terug op de leuke en waardevolle dingen die ik heb beleefd.”
Hoe ziet je ideale sterfbed eruit?
“Doe mij maar een hartinfarct. Dan is het in één keer: pats, boem, klaar. Al is het voor de mensen die achterblijven natuurlijk leuker om afscheid te kunnen nemen. Maar hoe we gaan, hebben we niet voor het zeggen. Daarom vind ik het zo belangrijk om er goed over na te denken. Ik heb een levenstestament opgesteld waarin staat dat ik niet eindeloos behandeld wil worden. Daarom heb ik me aangesloten bij Laatste Wil én heb ik met mijn huisarts gesprekken gevoerd zodat ik weet dat hij me kan helpen, mocht het voor mij niet meer gaan. Door dit soort dingen zelf uit te zoeken en te regelen, belast je je nabestaanden er niet mee.”
Hoe weten mensen of ze niet te vroeg het bijltje erbij neergooien?
“Kijk, het is natuurlijk niet de bedoeling dat mensen misbruik kunnen maken van laatstewilmiddelen. Het is dus belangrijk dat dit goed doordacht gereguleerd wordt. Maar de wetgeving is nog steeds behoorlijk antiek op dit gebied. Waarom accepteren we in deze maatschappij niet dat het ooit klaar is? Ooit interviewde ik een oncoloog die vertelde over een patiënt die volledig was uitbehandeld. De kinderen konden dat niet verkroppen en zochten in het buitenland naar nieuwe mogelijkheden. Alsof ziektes iets zijn wat koste wat kost overwonnen moet worden. Het is aan mensen zelf om die beslissing te maken. Een goede vriend van mij is onlangs overleden. Hij was voor euthanasie, maar toen puntje bij paaltje kwam waren er nog te veel factoren waardoor hij er nog niet mee wilde stoppen. ‘Weet je zeker dat je nog door wilt gaan?’, vroeg ik. Zolang dat zo was, was het einde discussie. Maar als hij niet meer had gewild, dan moet daar óók ruimte voor zijn.”
Tegen doodgaan zie je niet op, vind je ouder worden niet vervelend?
“Ik ben langzamerhand tot de overtuiging gekomen dat ouder worden echt een mindset is. Ik heb veel contacten met mensen van 30, 40 en 50 en ken haast geen mensen van 70 of ouder! Als ik een leeftijdsgenoot hoor zeggen ‘dat doe ik niet, daar ben ik echt te oud voor’, dan denk ik: joh, hou toch eens op. Zo wilde ik eens gaan parasailen. ‘Niet doen, straks breek je nog wat’, hoor ik dan. Terwijl ik zoiets geweldig vind! Verder hou ik alles bij: de politiek, de mode, alles. ‘God wat zie je er nog leuk uit’, zeggen mensen tegen me. Waarom zou je interesse voor zulke dingen opeens ophouden? Het enige dat ooit ophoudt is het leven zelf. Daar móeten we ons wel bij neerleggen.”
Veel mensen willen zelf beslissen hoe en wanneer zij hun leven beëindigen. Coöperatie Laatste Wil heeft als doel mensen binnen wettelijke kaders zelf de regie te geven over een menselijk levenseinde. Wil je meer informatie over dit onderwerp of meer weten over CLW? Lees meer op laatstewil.nu
