Vandaag zijn Marijke en Ton veertig jaar getrouwd. Ooit zou dat groot feest geweest zijn. Maar Ton zit in een tehuis en Marijke slaapt naast hem, op een matje op de grond. Weinig feest dus.
Ton heeft Alzheimer. En hoewel hij nog maar net zeventig is, eet die ziekte hem al jaren op. Ik dacht bij Alzheimer altijd aan vergeetachtigheid. Vergeten waar je sleutels zijn, wie je vrienden zijn, uiteindelijk zelfs vergeten wie je kinderen zijn. Een beetje als The Notebook: triest, tragisch, maar toch nog met iets moois.
Zo is de werkelijkheid dus helemaal niet. Ton vergeet niet alleen sleutels en mensen, hij vergeet ook woorden. Kan geen verhaal meer vertellen en raakt daardoor ontzettend gefrustreerd. Hij weet niet meer wat Kerst is, heeft geen remmingen meer en zorgt dat Marijke regelmatig met het schaamrood op de kaken staat. Hij eet geen warm eten meer. Als ze samen willen lunchen, doen ze dat in dat ene tentje, waar ze het prima vinden dat Ton zijn boterhammen meeneemt. Een nacht doorslapen zit er voor Marijke niet meer in, want hij plast iedere nacht in bed. En Ton kent ook zijn eigen krachten niet meer. “Doet hij je pijn?” vraag ik Marijke bezorgd. “Niet bewust,” zegt ze, loyaal tot het bittere eind. “Maar soms pakt hij me vast en beseft hij niet hoe hard hij dat doet.”
Ze weet het zelf ook wel: eigenlijk kan Ton al tijden niet meer thuis wonen. En dan komt het moment dat ze afscheid van hem moet nemen. Ton gaat naar een tehuis, zij blijft alleen achter in het huisje waar ze ooit zo gelukkig waren. Het wordt goed voorbereid. Met zorg zoekt ze een tehuis waarvan ze denkt (hoopt) dat hij zich daar thuis gaat voelen. Ze richt zijn kamer in, praat met het team en piekert wat af. En dan komt de dag dat ze Ton weg moet brengen. Ze is dapper. Huilt niet tot hij uit zicht is. Maar weet dat dit een definitief afscheid is.
Een dag later wordt ze gebeld. Ton is onhandelbaar en moet weg uit het tehuis. Marijke zit op dat moment op een begrafenis. Paniek. Gelukkig kunnen vrienden te hulp schieten. Ton is te druk, vinden ze in het tehuis. Te aanwezig. Dat kan niet. Ton moet weg, liefst meteen. Na lang aandringen mag hij blijven, op voorwaarde dat zij ook blijft om voor hem te zorgen. Dag en nacht. Dus slaapt deze dame-op-leeftijd op een matje op de grond. Naast degene die al veertig jaar haar man is maar toch eigenlijk niet meer.
Gelukkig is er ook goede zorg. Een ander tehuis wil Ton wel een plekje bieden. Een plekje waar het (tot nu toe) wel goed gaat. Waardoor Marijke eindelijk wat rust krijgt. En Ton ook. Al maakt hij nog steeds plannen om te ontsnappen en voelt zij zich heel erg alleen in hun huis.
Alzheimer is op weg om volksziekte nummer 1 te worden. Mocht het mij overkomen, dan hoop ik dat mijn omgeving me met net zoveel liefde omringt, dat ik op een plekje terecht kom met goede zorg. En dat het niet al te lang gaat duren, zodat ik hen niet te lang tot last ben.
Lees ook: Lieve zoon, als ik dement word, wil je dan alsjeblieft een kussen op mijn hoofd drukken?
